TEREKE NEDİR? TEREKEYE DAHİL MALLAR

Tereke, vefat eden veya gaipliğine karar verilen kişinin geriye kalan tüm malvarlığı, hak ve borçlarını içeren bir kavramdır. Tereke, ölen kişinin tüm taşınmazları, taşınırları, alacakları, borçları ve diğer tüm malvarlıklarını kapsamaktadır. Bu malvarlığı bir bütün olarak mirasçılara geçmektedir. Mirasçılar, terekeyi kabul etme veya etmeme hakkına sahiptirler.

Tereke ile ilgili düzenlemeler, 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nda yapılmıştır. Kanunda, terekenin paylaşılması, borçların ödenmesi ve mirasçılar arasındaki hak ve yükümlülükler hakkında hukuki bilgiler yer almaktadır. Kişinin ölümüyle birlikte, mirasçılar tereke tespit davası açarak terekenin net değerinin tespit edilmesini sağlayabilirler.

Bu yazıda, terekenin ne olduğu, tereke paylaşımının nasıl yapılacağı ve tereke tespit davası hakkında detaylı bilgiler yer almaktadır. Keyifli okumalar dileriz!

TEREKE NEDİR?

Tereke, bir kişinin vefat etmesiyle birlikte geride bıraktığı tüm mal varlığını, haklarını, alacaklarını ve borçlarını kapsayan hukuki bir kavramdır. Bir başka deyişle, miras bırakanın sahip olduğu taşınır ve taşınmaz mallar, banka hesapları, değerli eşyaları, telif hakları gibi maddi unsurların yanı sıra borçları ve yükümlülükleri de tereke kapsamında değerlendirilir. Kişinin ölümüyle birlikte, bu mal varlığı ve borçları mirasçılara geçer ve yasal süreçler çerçevesinde paylaşılır. Tereke, yalnızca olumlu değerlerden ibaret değildir; borçlar da bu kapsamda değerlendirildiği için, mirasçılar belirli durumlarda mirası reddetme hakkına da sahiptir. Bu nedenle tereke, hukuki süreçleri de içeren geniş kapsamlı bir miras kavramıdır.

TEREKENİN HUKUKİ DAYANAĞI NEDİR?

Terekenin hukuki dayanağı, 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nda yer almaktadır. Kanunun miras hukuku ile ilgili bölümlerinde, terekenin kapsamı, mirasçılar arasındaki paylaşımı ve yasal süreçleri detaylı şekilde düzenlenmiştir. Özellikle TMK 598. maddesi ve devamındaki hükümler, vefat eden kişinin geride bıraktığı mal varlığının, haklarının ve borçlarının kimlere ve nasıl devredileceğini açıklamaktadır. Bu düzenlemeler, terekenin yalnızca mirasçılar arasındaki paylaşımı değil, aynı zamanda borçların da nasıl devredileceğini belirleyen önemli hükümler içermektedir. Tereke, mirasın kapsamını ve paylaşım esaslarını belirleyen temel bir hukuki çerçeveye sahiptir ve bu nedenle miras hukukunun temel yapıtaşlarından biridir.

TEREKEDE YER ALAN VARLIKLAR NELERDİR?

Ölen kişiye ait tüm malvarlığı, haklar ve borçlar tereke kapsamında değerlendirilir. Tereke, yalnızca maddi değer taşıyan unsurları değil, aynı zamanda miras bırakanın sahip olduğu hukuki hakları ve borçları da içerir. Bu halde terekeyi şu şekilde sınıflandırabiliriz:

1. Taşınır ve Taşınmaz Mallar: Miras bırakanın sahip olduğu ev, arsa, tarla, otomobil, ziynet eşyaları, antika eserler ve benzeri maddi varlıklar bu gruba girer.
2. Haklar: Mülkiyet hakkı, sınırlı ayni haklar (intifa hakkı, rehin hakkı vb.), telif hakları, kira sözleşmelerinden doğan haklar gibi hukuki kazanımlar bu kapsamda değerlendirilir.
3. Alacaklar: Miras bırakanın üçüncü kişilerden tahsil etmesi gereken para, senet, çek ve diğer mali hakları terekeye dahildir. Örneğin, bankada bulunan mevduat hesapları veya bir ticari ilişkiden doğan alacaklar bu kategoriye girer.
4. Borçlar: Tereke sadece varlıkları değil, aynı zamanda miras bırakanın vefatından önceki mali yükümlülüklerini de içerir. Kredi borçları, vergi borçları, kefalet yükümlülükleri ve diğer mali sorumluluklar mirasçılara intikal edebilir. Mirasçılar, borçların durumuna göre mirası kabul edebilir veya reddedebilir.

TEREKEDE BORÇLAR VE YÜKÜMLÜLÜKLER

Tereke, vefat eden kişinin geride bıraktığı malvarlığı dışında borç ve yükümlülüklerini de içerir. Mirasçılar TMK m.641/1 gereğince bu borçlar üzerinde müteselsilen sorumlu olur müteselsil sorumlulukta birden çok borçlunun her biri alacaklıya karşı sorumlu olur, borçlulardan birinin borcu ödemesiyle birlikte diğer borçlularda borçtan kurtulur. Bu durumda borcun tamamını ödeyen kişinin diğer borçlulara rücu etme hakkı ortaya çıkar.

Terekede yer alan borç ve yükümlülükler şu şekilde sıralanabilir:

1. Kredi ve borçlar
2. Vergi borçları
3. Alacaklılara karşı olan borçlar
4. Sigorta borçları
5. Ticari borçlar

TEREKE NASIL TESPİT EDİLİR?

Tereke, vefat eden veya gaipliğine karar verilen kişinin malvarlığının, haklarının ve borçlarının resmi olarak belirlenmesiyle tespit edilir. Bu tespit, yasal mirasçılar veya atanmış mirasçılar tarafından sulh hukuk mahkemesine açılacak “terekenin tespiti davası” ile gerçekleştirilir.

Bu dava sonucunda miras bırakanın sahip olduğu tüm taşınır ve taşınmaz mallar, banka hesapları, haklar, alacaklar ve borçlar detaylı bir şekilde tespit edilir. Bu süreç, mirasçılar arasında paylaşımın sağlıklı bir şekilde yürütülebilmesi ve terekeye dahil olan borçların netleştirilmesi açısından büyük önem taşır.

Terekenin tespit edilmesinin ardından, mirasçılara veraset ilamı (Mirasçılık Belgesi) verilir. Bu belge, mirasçılar için terekeye dahil olan varlıklar üzerinde hak iddia edebilme yetkisini sağlar ve resmi işlemler için temel bir evraktır.

TEREKE TESPİT DAVASI NEDİR VE NASIL AÇILIR?

Tereke tespit davası, ölen veya gaipliğine karar verilen kişinin net malvarlığını ortaya çıkarmada önemli bir süreçtir. Bu dava, yasal mirasçıların hepsinin ya da yalnızca birinin veya atanmış mirasçının başvurusu ile ölenin son yerleşim yeri sulh hukuk mahkemesinde açılır. Tereke tespit davası için herhangi bir zamanaşımı veya hak düşürücü süre öngörülmemiştir; dolayısıyla dava, kişinin ölümünden sonra her zaman açılabilir.

Tereke tespit davası bir çeşit delil tespit davasıdır. Mahkeme, ölen veya gaipliğine kadar verilenin aktif ve pasif malvarlığını da hesaba katarak terekeyi tespit eder.

TEREKE TESPİTİ DAVASI NE KADAR SÜRER?

Tereke tespit davası için belirlenen net bir süre bulunmamaktadır; davanın süresi, mahkemenin yoğunluğu, terekenin miktarı gibi etkenlerle birlikte değişiklik gösterir. Ancak, tereke tespit davası bir avukatla yürütüldüğünde, süreç genellikle daha kısa sürede tamamlanmaktadır.

Tereke tespit davası terekede bulunan malların yoğunluğuna göre değişiklik gösterir diye yukarıda belirtmiştik. Örneğin murisin mallarının bir kısmı yurt dışında, diğer kısmı Türkiye’de ve birden fazla bölgede olduğunu varsayalım. Bu durumda terekenin tespiti 5-6 yıl gibi uzun sürelere çıkabilir. Fakat ortalama bir terekenin tespiti 1-2 yıl gibi sürebilir.

TEREKEYE TEMSİLCİ ATANMASI

Mirasçıların birden fazla olması durumunda, tereke üzerindeki işlemler konusunda ortak hareket etmeleri gerekebilir. Ancak, mirasçılar arasında anlaşmazlık çıkması veya terekenin yönetimiyle ilgili belirsizliklerin oluşması halinde hukuk devreye girecektir.

Türk Medeni Kanunu’nun 640. Maddesi, böyle bir durumla karşılaşıldığında mirasçılardan birinin veya birkaçının talebi üzerine mahkeme tarafından terekeye temsilci atanmasını mümkündür. Hâkim tarafından atanan bu temsilci, terekenin yönetimini üstlenerek malvarlığının korunmasını, borçların ödenmesini ve miras paylaşımının düzenli bir şekilde gerçekleştirilmesini sağlar.

Tereke temsilcisi, mirasçılar adına hukuki işlemleri yürüterek olası uyuşmazlıkları önlemeye ve terekenin hukuka uygun şekilde yönetilmesine yardımcı olur. Bu sayede mirasçılar arasında yaşanabilecek uzun ve karmaşık olan sürecin daha sağlıklı bir şekilde ilerlemesi mümkün hale gelecektir.

TEREKE DEFTERİ NEDİR? TEREKENİN RESMİ DEFTERE KAYDI

Tereke defterinin tutulması işlemi, Türk Medeni Kanunu’nun 590. maddesinde düzenlenmiştir. Bu madde, kişinin ölümünden sonra terekenin resmi olarak kayda alınmasını ve yönetilmesini sağlayan bir süreci belirler. Kişinin ölümünden itibaren bir ay içinde sulh hukuk mahkemesine başvuru yapılması halinde, mahkeme terekenin deftere tutulmasına karar verebilir. Hâkimin tereke defteri tutulmasına karar verebilmesi için aşağıdaki sebeplerin gerçekleşmesi gerekir:

1. Mirasçılar arasında vesayet altına alınmış olan veya alınması gereken kimsenin olması halinde
2. Mirasçılardan biri uzun süreden beri bulunamıyorsa ve temsilcisi de yoksa
3. Mirasçılardan veya ilgililerden biri, ölüm tarihinden başlayarak bir ay içinde defter tutulması isteminde bulunması

TEREKE NASIL PAYLAŞTIRILIR?

Tereke, miras bırakanın borçları ödendikten sonra geriye kalan malvarlığının Türk Medeni Kanunu’nda belirlenen miras payları doğrultusunda mirasçılar arasında paylaştırılmasıyla tamamlanır. Kanunda yer alan mirasçılık hükümleri, kimin hangi oranda miras alacağını net bir şekilde düzenlemektedir.

Mirasın paylaşımı sırasında, mirasçılar kendi aralarında anlaşarak terekeyi bölüşebilirler. Fakat anlaşmazlık yaşanması durumunda mahkeme süreci devreye girer ve hâkim tarafından hukuka uygun şekilde bir paylaşım yapılır. Bu süreçte, mirasçılardan biri paylaşımın adil olmadığına dair bir itirazda bulunursa, mahkeme süreci daha detaylı bir incelemeye tabi tutulabilir.

Terekenin paylaşımı sırasında özellikle taşınmaz malların satışı, malların aynen bölüşülmesi veya mirasçılar arasında feragat anlaşmaları gibi farklı yöntemler uygulanabilir. Tüm bu süreçler, mirasçılar arasındaki uzlaşmaya veya mahkemenin vereceği kararlara göre şekillenir.

TEREKENİN REDDİ (MİRASIN REDDİ) NEDİR?

Mirasçılar, ölen veya gaipliğine karar verilen kişinin bıraktığı mirası kabul etme veya reddetme hakkına sahiptir. Terekenin reddi (mirasın reddi), mirasçının mirası kabul etmemesi ve kendisine geçmesini istememesi anlamına gelir.

Miras, sadece malvarlığı ve haklardan ibaret değildir; miras bırakanın borçları da terekeye dahildir. Eğer borçlar malvarlığından fazla ise mirasçıların maddi yükümlülük altına girmemesi için mirası reddetme hakkı bulunmaktadır.

Mirasçılar, mirası reddetmek için ölüm tarihinden itibaren üç ay içinde sulh hukuk mahkemesine başvurarak sözlü veya yazılı şekilde mirası reddettiklerini beyan etmelidir. Reddin süresi içinde ve usulüne uygun şekilde yapılması, ileride mirasçının borçlardan sorumlu olmaması açısından önem ihtiva eder.

TEREKENİN TASFİYESİ NASIL YAPILIR?

Terekenin tasfiyesi, mirasın borçları ve malvarlığı ile ilgili sürecin resmi olarak sonlandırılmasıdır. Tasfiye işlemi, mirasçılar veya alacaklıların talebi üzerine sulh hukuk mahkemesi tarafından atanacak bir tasfiye memuru veya icra dairesi tarafından yürütülür.

Tasfiye sürecinde öncelikle:

1. Miras bırakanın borçları ödenir: Terekeye dahil olan malvarlığı kullanılarak borçlar kapatılır. Eğer tereke borçları karşılamıyorsa, miras iflas hükümlerine göre tasfiye edilir.
2. Geriye kalan malvarlığı belirlenir: Borçlar ödendikten sonra kalan taşınır ve taşınmaz mallar, banka hesapları ve diğer haklar tespit edilir.
3. Mirasçılar arasında paylaştırma yapılır: Eğer tereke paylaşılabilir bir durumda ise Türk Medeni Kanunu’nda belirlenen miras oranlarına göre mirasçılar arasında paylaştırılır.

Tasfiye süreci, özellikle tereke borçları mirasçılar tarafından ödenmek istenmediğinde veya tereke üzerindeki anlaşmazlıklar nedeniyle resmî tasfiye sürecine ihtiyaç duyulduğunda devreye girer. Resmî tasfiye ile mirasçılar, tereke borçlarından kişisel olarak sorumlu tutulmaz ve süreç, hukuki çerçevede tamamlanır.

MİRASÇILARIN TEREKE ÜZERİNDEKİ HAKLARI

Mirasçılar kişinin ölümüyle birlikte tereke üzerinde hak sahibi olurlar. Birden fazla mirasçı bulunması durumunda, tereke üzerindeki tüm haklar ve borçlar, mirasçılar arasında ortak bir mülkiyet şekline dönüşür. Bu durumda mirasçılar, tereke malvarlığının yönetimi ve borçlarının ödenmesi gibi işlemleri birlikte yürütürler.

Miras paylaştırılana kadar mirasçılar arasındaki tüm haklar ancak oybirliğiyle kullanılabilir. Yani, bir malın satılması, kiralanması veya herhangi bir işlem yapılması için tüm mirasçıların rızası gerekir. Eğer mirasçılar arasında oybirliği sağlanamazsa herhangi bir mirasçı bireysel olarak hakkını kullanamaz. Bu, terekedeki bir malın tek taraflı tasarruf edilmesini engeller ve mirasçılar arasında eşitlik ve adaletin sağlanmasına yardımcı olur.

Eğer mirasçılar arasında anlaşmazlık çıkarsa ve oybirliği sağlanamazsa, hukuki çözüm için mahkemeye başvurulabilir ve mahkeme kararına göre hareket edilir.

SIKÇA SORULAN SORULAR

Tereke Neleri Kapsar?

Tereke ölen veya gaipliğine karar verilen kişinin tüm malvarlığı, alacakları ve borçlarını kapsar.

Tereke ile Miras Arasındaki Fark Nedir?

Tereke, ölen veya gaipliğine karar verilen kişinin tüm malvarlığı, hakları ve borçlarını ifade ederken, miras ise tereke mallarının ölen kişinin yasal mirasçılarına geçmesidir. Aynı anlama gelen kavramlar olmasa da birbirleriyle ilişkili kavramlardır.

Tereke Mirasçılara Nasıl Geçer?

Tereke, mirasçılara kişinin ölümüyle birlikte geçer ve mirasçıların kabul iradesi açıklamasına gerek yoktur. Ancak, mirasçılar terekeyi istemiyorlarsa, terekenin reddi işlemi yapabilirler.

Tereke Tespitini Kimler İsteyebilir?

Tereke tespiti, ölen kişinin yasal mirasçıları veya atanmış mirasçısı tarafından açılabilir. Mirasçıların olmaması durumunda ise devlet, kişinin terekesinin belirlenmesini talep edebilir.

Terekedeki Mallar Nasıl Tespit Edilir?

Terekedeki malların tespiti için dava açılmasının ardından öncelikle mirasçıların beyanları dinlenir. Sonrasında, kişinin kayıtlı mallarının varlığını öğrenmek için tapu siciline başvurulur. Borçların tespiti için bankalar ve ilgili diğer kurumlardan bilgi alınır. Alacakların tespiti için ise mahkeme kararıyla gazete ilanı verilir.

Terekenin Pasifleri Nelerdir?

Terekenin pasifleri ölen veya gaipliğine karar verilen kişinin her türlü borcudur.

Tereke Defteri Nasıl Tutulur?

 Terekenin deftere tutulması işlemi, ölen kişinin tüm malvarlığının, alacaklarının ve borçlarının kaydedilmesi işlemidir. Terekenin deftere tutulması, mirasçıların sulh hukuk mahkemesine dava açmasının ardından hâkim kararıyla gerçekleştirilir.

Tereke Defterlerini Kim Tutar?

Terekenin deftere tutulması mirasçıların ölüm gerçekleşmesinden itibaren 1 ay içinde sulh hukuk mahkemesine açacakları davayla hâkim tarafından gerçekleşir.

Tereke Dosyası Ne Demek?

Tereke dosyası ölen veya gaipliğine karar verilen kişinin tüm malvarlığı, borçları ve alacaklarını içeren resmi nitelikteki dosyadır.

Terekenin Tasfiyesi Neden Yapılır?

Terekenin tasfiyesi birden fazla mirasçı olması durumunda mirasçılar arasındaki anlaşmazlıkların çözümlenmesi ve miras paylaşımının daha hızlı şekilde gerçekleşmesini sağlamak amacıyla yapılır.

Terekenin Tasfiyesi Hangi Mahkemede Açılır?

Terekenin tasfiyesi, ölen kişinin son yerleşim yeri sulh hukuk mahkemesinde açılır.

Tereke Satış Dosyası Nedir?

Tereke satış dosyası, ölen kişinin borçlarının ödenmesi amacıyla malvarlığının bir kısmının satılması için açılan dosyadır. Borçlar ödendikten sonra geriye kalan malvarlığı, mirasçılar arasında paylaştırılır.

Terekeye Borçlar Dahil Edilir Mi?

Terekeye borçlarda dahil edilir. Tereke kişinin tüm malvarlığı ve alacaklarının yanında borçlarını da içerir.

Tereke Borçları Kim Tarafından Ödenir?

Tereke borçları üzerinde tüm mirasçılar müteselsil olarak sorumludur. Borcun ödenmesi, mirasçıların ortaklaşa ödeme yapmasıyla gerçekleşir, ancak aralarından bir mirasçı borcun tamamını ödeyebilir. Bu durumda borcu ödeyen kişi, diğer mirasçılara karşı rücu hakkına sahiptir.

Mirasçılar Terekeye Ait Borçları Ödemek Zorunda Mıdır?

TMK’nın 599.maddesi gereğince mirasçılar miras bırakanın ölümü ile mirası bir bütün olarak kazanırlar. Bu durumda mirası kabul eden kişiler borçları da ödemek zorunda kalır eğer mirası reddederlerse borcu ödemek yükümlülüğü altında kalmazlar.

Terekenin Reddi Mümkün Müdür?

Terekenin reddi mümkündür. Mirasçılar sulh hukuk mahkemesinde terekenin reddini beyan ettikleri takdirde sorumluluktan kurtulabilirler.

Terekenin Reddi Nasıl Yapılır?

Terekenin reddi mirasçıların miras bırakanın son yerleşim yeri sulh hukuk mahkemesine verecekleri sözlü ya da yazılı beyanla gerçekleştirilir.

Terekeyi Reddetmek İçin Süre Var mıdır?

Terekeyi reddetmek için kanunda 3 aylık süre öngörülmüştür. Bu süre mirasçılar miras bırakanın öldüğünü öğrendikleri andan itibaren işlemeye başlar. Mirasçılar mirasçı olduğunu daha sonra öğrendiklerini iddia edebilirlerse süre bu tarihten itibaren işlemeye başlamış sayılır.

Tereke Reddedildiğinde Ne Olur?

Terekenin reddedilmesiyle beraber mirasçılar terekeyle ilgili tüm sorumluluklardan kurtulurlar. Yasal mirasçıların tamamı tarafından reddedilen miras sulh hukuk mahkemesince iflas hükümlerine göre tasfiye edilir. Tasfiye sonunda arta kalan değerler miras reddedilmemiş gibi hak sahiplerine verilebilir.

Tereke Tasfiyesi Nasıl Yapılır?

Terekenin tasfiyesi, mirasçılar ya da alacaklıların talebi üzerine atanan tasfiye memuru veya icra dairesi tarafından yapılır. Belirlenen kişiler, öncelikle ölen kişinin borçlarını öder ve ardından geriye kalan malvarlığı, yasal oranlara göre mirasçılar arasında paylaştırılır.

Terekeye Kaydedilen Taşınmazlar Nasıl Devredilir?

Murisin ölümüyle birlikte, tapuya kayıtlı olan taşınmazlar, mahkeme veya noterden alınmış veraset belgesiyle mirasçılar adına tescil edilebilir. Veraset belgesi, mirasçıların hak sahibi olduklarını resmi olarak doğrular ve taşınmazların mirasçılar adına devrini sağlar.

Tereke İçinde Şirket Hissesi Varsa Nasıl Paylaşılır?

Tereke içinde şirket hissesi varsa, hisse değeri mirasçılar arasında paylaştırılabileceği gibi, bir mirasçı tüm hisseleri alıp diğer mirasçılara değerini ödeyebilir.

Tereke İçindeki Banka Hesaplarına Nasıl Erişilir?

Mirasçılık belgesi (veraset ilamı) almış olan vatandaşlara mirasçısı olunan kişinin hangi bankalarda mevduat ve katılım fonu hesabı olduğu bilgisi “Murise Ait Mevduat/Katılım Fonu Hesabı Bulunan Banka Sorgulama” isimli e-Devlet Kapısı üzerinden öğrenilebilir.

Tereke İçindeki Taşınır Mallar Nasıl Paylaşılır?

Vasiyetnamenin olması halinde mallar vasiyetnameye göre paylaşılır. Vasiyetname yoksa kanunda belirlenen oranlara göre veya mirasçıların aralarında anlaştıkları şekle göre paylaştırılır. Mirasçılar arasında anlaşmazlık çıkması halinde miras paylaşımı için mahkemeye başvurulabilmektedir.

Tereke Davası Masraflı Mıdır?

Tereke tespit davası açmak için dilekçenin ibrazından sonra mahkeme harç ve masrafları ödenmelidir. Zira tespit işlemi yapılırken gerektiği yerde keşif, bilirkişi delilleri gibi delillere başvurulması istenebilir. Dolayısıyla zaman zaman masraflı olabilmektedir. Dava harcı, terekenin toplam değerinin %3,96’sı üzerinden hesaplanır. Ortalama değer ise  5.000-7.000 TL arası değişmektedir.

Tereke İçinde Bulunan Malların Değeri Nasıl Belirlenir?

Mirasçıların açacakları davayla terekedeki malların değerleri belirlenebilir ancak bu davayla yalnızca terekedeki malların değeri belirlenir mirasçılar arasında paylaşım yapılmaz.

Tereke İçinde Şüpheli İşlemler Varsa Ne Yapılabilir?

Tereke içinde şüpheli işlemler olması halinde, mirasçılar mahkemeye başvurarak işlemlerin incelenmesini veya iptal edilmesini talep edebilir. Mirasçılar, bu işlemler nedeniyle zarara uğrarsa, uğradıkları zararın tazmin edilmesini de talep etme hakkına sahiptir

  Ravzanur Sağlam