ASKERE GİDEN İŞÇİNİN HAKLARI

Zorunlu askerlik hizmeti, işçilerin çalışma hayatında kesintiye uğramasına neden olan önemli bir süreçtir. Bu kapsamda, İş Kanunu ve Sosyal Güvenlik Mevzuatı, askerlik nedeniyle iş sözleşmesi sona eren çalışanların mağduriyet yaşamaması adına çeşitli yasal güvenceler sağlamaktadır. Özellikle kıdem tazminatı, sosyal güvenlik hakları ve işsizlik maaşı gibi konular, bu süreçte işçilerin ekonomik güvenliğini korumaya yönelik düzenlemeler içermektedir.

Askerlik hizmeti dolayısıyla işten ayrılan işçilerin kıdem tazminatına hak kazandığı yasal olarak güvence altına alınmıştır. Ancak, bu durum işveren açısından geçerli bir fesih nedeni olarak kabul edilmediğinden, işçiye ihbar tazminatı ödenmesi söz konusu değildir. Öte yandan, askerlik süresince sigorta primlerinin ödenmemesi nedeniyle oluşan boşluk, işçinin isteğe bağlı olarak askerlik borçlanması yapmasıyla telafi edilebilir. Bu sayede, hizmet süresi ve emeklilik prim günleri korunarak sosyal güvenlik hakları güvence altına alınmaktadır.

Askerlik sonrasında iş hayatına dönüş ise belirli koşullara bağlı olarak işçiye eski işine geri dönme hakkı tanımaktadır. Ayrıca, gerekli şartları sağlayan işçiler, işsizlik maaşı gibi sosyal yardımlardan faydalanma imkanına da sahiptir. Bu doğrultuda, askerlik nedeniyle işten ayrılan işçilerin sahip olduğu yasal haklar ve süreçleri detaylı bir şekilde ele almak faydalı olacaktır.

ASKERE GİDEN İŞÇİNİN HUKUKİ DURUMU

Zorunlu askerlik hizmeti, işçilerin çalışma hayatında belirli bir süreyle kesintiye uğramasına yol açan yasal bir yükümlülüktür. Bu süreçte iş sözleşmesinin sona ermesi, işten ayrılma gerekçesi ve askerlik dönüşünde işe iade gibi hususlar, 4857 sayılı İş Kanunu ve ilgili sosyal güvenlik mevzuatı çerçevesinde düzenlenmiştir. İşçilerin ekonomik ve sosyal haklarını korumak amacıyla kıdem tazminatı, sosyal güvenlik güvenceleri ve işsizlik maaşı gibi çeşitli haklar tanınmıştır.

Askerlik nedeniyle işten ayrılan işçiler, aynı işyerinde en az bir yıl süreyle çalışmış olmaları halinde kıdem tazminatına hak kazanmaktadır. Ancak iş sözleşmesinin feshi işçi tarafından gerçekleştirildiğinden, ihbar tazminatı talep etme hakkı bulunmamaktadır. Ayrıca, askerlik süresi boyunca işveren tarafından sigorta primleri ödenmediğinden, bu dönemde oluşan prim eksikliği askerlik borçlanması yoluyla telafi edilebilmektedir. Böylece işçinin sosyal güvenlik hakları korunarak emeklilik sürecine etkisi en aza indirilmektedir.

Askerlik hizmetinin tamamlanmasının ardından işçiye, belirli şartlar dahilinde eski işine geri dönme hakkı tanınmaktadır. Askerlik dönüşü itibarıyla makul bir süre içinde işverene başvuruda bulunan işçiler, aynı veya benzer bir pozisyonda yeniden istihdam edilmelidir. Bunun yanı sıra, gerekli koşulları sağlayan işçiler işsizlik maaşı gibi sosyal desteklerden de yararlanabilmektedir. Sonuç olarak, askerlik nedeniyle iş hayatından geçici olarak ayrılan işçilerin mağduriyet yaşamaması adına hukuki düzenlemelerle çeşitli güvenceler sağlanmakta ve çalışma hakları korunmaktadır.

ASKERE GİDEN İŞÇİNİN HAKLARI

İş Kanunu ve ilgili mevzuatlar çerçevesinde düzenlenen bu haklar arasında kıdem tazminatı alma hakkı, askerlik dönüşü işe iade hakkı ve iş sözleşmesinden doğan diğer işçilik hakları bulunmaktadır.

Kıdem Tazminatı Hakkı

4857 sayılı İş Kanunu ve 1475 sayılı eski İş Kanunu’nun yürürlükte kalan 14. maddesi gereğince, askerlik nedeniyle işten ayrılan işçiler kıdem tazminatı alma hakkına sahiptir. İşçinin kıdem tazminatı alabilmesi için işyerinde en az bir yıl çalışmış olması gerekmektedir. Ancak, askerlik hizmeti sebebiyle yapılan fesih, işveren tarafından gerçekleştirilen bir fesih olmadığından, işçiye ihbar tazminatı ödeme yükümlülüğü doğmamaktadır.

İşe Geri Dönme Hakkı

Askerlik dönüşü işçiler, belirli şartlar altında eski işlerine geri dönme hakkına sahiptir. İşçinin, askerlik hizmetini tamamladıktan sonra İKİ AY İÇİNDE işverenine başvuruda bulunması gerekmektedir. İşveren, eğer işyerinde uygun bir pozisyon varsa, işçiyi eski pozisyonuna veya benzer şartlara sahip bir işe yerleştirmekle yükümlüdür. Ancak, işyerinde işçi için uygun bir pozisyon bulunmaması veya işletmenin faaliyetlerini sonlandırması gibi durumlarda işverenin işe alma zorunluluğu ortadan kalkabilmektedir.

Sosyal Güvenlik ve Askerlik Borçlanması

Askerlik süresince işçinin sigorta primleri yatırılmadığından, bu dönemde hizmet süresinde boşluk oluşmaktadır. İşçiler, askerlik borçlanması yaparak bu sürenin emekliliğe sayılmasını sağlayabilir. Askerlik borçlanması, işçinin emeklilik için gerekli prim gün sayısını tamamlamasına ve sigorta başlangıç tarihini öne çekmesine katkı sağlamaktadır.

İşsizlik Maaşı Hakkı

Askerlik nedeniyle işten ayrılan işçiler, işsizlik maaşından doğrudan yararlanamazlar. Ancak, askerlik hizmetini tamamladıktan sonra işlerine geri dönmemeleri ya da işveren tarafından işe alınmamaları durumunda, işsizlik maaşı için başvuruda bulunabilirler. Bunun için işçinin, işsizlik maaşı alma şartlarını taşıyor olması gerekmektedir.

Diğer İşçilik Hakları

Askere gidecek işçilerin, iş sözleşmelerinden ve iş mevzuatından doğan diğer hakları da korunmaktadır. Askerlik nedeniyle işten ayrılan işçi, kullanmadığı yıllık izin ücretlerini işverenden talep edebilir. Ayrıca, fazla mesai, hafta tatili, bayram ve genel tatil alacakları gibi işçilik hakları da işçiye ödenmek zorundadır.

Sonuç olarak, askerlik hizmeti nedeniyle işten ayrılan işçilerin mağdur olmaması için çeşitli hukuki düzenlemeler mevcuttur. Kıdem tazminatı, işe geri dönme hakkı, askerlik borçlanması ve işçilik alacaklarının korunması, işçilerin askerlik sürecinde ve sonrasında ekonomik güvenliklerini sağlamaya yönelik temel haklar arasında yer almaktadır.

BEDELLİ ASKERLİK NEDENİYLE TAZMİNAT HAKLARI

Bedelli askerlik, belirlenen bedelin ödenmesi ve sınırlı süreli temel askerlik eğitiminin tamamlanması şartıyla askerlik hizmetinin yerine getirilmesini sağlayan bir uygulamadır. Bu kapsamda işçilerin kıdem tazminatına hak kazanıp kazanamayacağı konusu, yasal düzenlemelere göre farklılık göstermiştir.

2018 yılında yürürlüğe giren 7146 sayılı Kanun, bedelli askerlikten yararlanan işçilerin temel askerlik eğitimi süresince ücretsiz izinli sayılacağını hükme bağlamış ve iş sözleşmelerinin bu süre zarfında askıda kalmasını öngörmüştür. Bu nedenle, kıdem tazminatı hakkı doğmadığı yönünde görüşler ağırlık kazanmıştır.

Ancak, 2019 yılında yürürlüğe giren 7179 sayılı Askeralma Kanunu, önceki düzenlemeden farklı olarak ücretsiz izin uygulamasına yer vermemiş ve işçilerin muvazzaf askerlik nedeniyle iş sözleşmesini feshetmesi halinde kıdem tazminatına hak kazanabileceği yönünde bir yorumun benimsenmesine yol açmıştır. Günümüzde, fiilen askerlik hizmetini yerine getiren işçilerin kıdem tazminatı alabileceği kabul edilmektedir.

ASKERLİK SEBEBİYLE TAZMİNAT ALMA ŞARTLARI

Zorunlu askerlik hizmeti nedeniyle işten ayrılan işçilerin kıdem tazminatına hak kazanabilmesi için belirli şartları yerine getirmesi gerekmektedir. Öncelikle, işçinin gerçekten askere gideceğini resmi olarak belgeleyebilmesi şarttır. Bu kapsamda, işçi tarafından işverene sunulacak fesih bildiriminin ekine askerlik sevk belgesi eklenmeli ve bu bildirim yazılı olarak iletilmelidir. İşverenle doğabilecek olası hukuki uyuşmazlıkların önüne geçmek adına, bildirimin noter aracılığıyla ya da bir avukat vasıtasıyla gerçekleştirilmesi işçi açısından hukuki güvence sağlayacaktır.

İşçinin, askerlik nedeniyle iş sözleşmesini sonlandırmak istemesi durumunda, bu talebini işverene hitaben hazırlayacağı bir dilekçe ile yazılı olarak bildirmesi gerekmektedir. Dilekçeye, askerlik sevk belgesi veya askerlik hizmetine ilişkin resmi bir belge eklenmelidir. Ayrıca, kıdem tazminatına hak kazanabilmek için işçinin aynı işyerinde en az bir yıl süreyle çalışmış olması şartı aranmaktadır.

Bununla birlikte, askerlik hizmeti sonrasında aynı işyerinde yeniden çalışmayı planlayan işçiler açısından farklı bir durum söz konusudur. İşçi, kıdem tazminatını almadan işten ayrılmayı tercih edebilir, zira askerlik dönüşünde işverene başvurması halinde kanunen eski işine geri dönme hakkına sahiptir. Askerlik sonrası aynı işyerinde yeniden istihdam edilen işçinin önceki çalışma süresi de kıdem süresine dahil edileceğinden, işçinin toplam hizmet süresi üzerinden kıdem tazminatı hesaplanacaktır.

Özetle, askerlik nedeniyle iş sözleşmesini fesheden işçinin kıdem tazminatı alabilmesi için gerekli belgeleri eksiksiz sunması, işyerinde en az bir yıl çalışmış olması ve fesih sürecini hukuka uygun şekilde yürütmesi gerekmektedir. Ayrıca, askerlik sonrası aynı işyerine dönmek isteyen işçiler açısından tazminat almadan ayrılma seçeneği de mevcut olup, bu durumda önceki çalışma süresi korunarak kıdeme dahil edilmektedir.

SİLÜS BELGESİ NEDİR? NASIL ALINIR?

Sülüs belgesi, askere gidecek olan kişilerin askerlik hizmetine başlama işlemleri için gerekli olan önemli bir belgedir. Bu belge, kişinin askerlik hizmetine ne zaman başlayacağı ve ne zaman sona ereceği gibi temel bilgilerin yanı sıra, askerlik görevini yerine getirirken teslim edilmesi gereken evrakları da içermektedir. Sülüs belgesinin alımı, askerlik görevinin yerine getirilmesi için kritik bir adım olup, askere gitmeden en az iki ya da üç gün önce alınması gerekmektedir.

Bu belge, askerliğe başlamak üzere olan kişiye askerlik şubesinden verilir ve yalnızca bu belgeyle askerlik nedeniyle iş sözleşmesinin sona erdiği kabul edilir. Sülüs belgesi olmadan, askerlik gerekçesiyle iş akdinin feshedilmesi mümkün değildir. İşçinin askerlik nedeniyle kıdem tazminatı talep edebilmesi için de bu belgenin işverene sunulması gereklidir. Sülüs belgesi, aynı zamanda askere gitmeden önceki bürokratik işlemlerin tamamlanabilmesi adına önemli bir belgedir ve işçinin askerlik sürecinde hukuki haklarını savunabilmesi için kritik bir rol oynamaktadır.

Sülüs belgesini almak için askerlik şubesine başvurulması gerekmektedir. Askere gitmek isteyen birey, öncelikle askerlik şubesine başvurarak askerlik işlemlerini başlatmalıdır. Askerlik şubesinden alınacak sülüs belgesi, kişinin askerlik görevine başlama tarihi ve diğer gerekli bilgilere dair ayrıntıları içerir.

Sülüs belgesi almak için gereken süreç, genellikle askerlik şubesindeki kayıt işlemleri sırasında gerçekleştirilir. Başvuru yaptıktan sonra, askerlik şubesinin belirlediği tarihlerde bu belge düzenlenir ve askere gitmeden en az iki ya da üç gün önce kişiye verilir. Sülüs belgesi, sadece askerlik şubesinden alınabilir ve bu belge olmadan iş sözleşmesinin askerlik nedeniyle sona erdiği geçerli sayılmaz.

ASKERLİK SONRASI İŞÇİLİK HAKLARI (İŞE İADE)

İşçilerin askerlik görevini yerine getirmek amacıyla işlerinden ayrılmalarının ardından, askerlik sonrasında işe geri dönme hakları, 4857 sayılı İş Kanunu ve 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu çerçevesinde düzenlenmiştir. Bu düzenlemeler, işçilerin askerlik süresi boyunca işlerini kaybetmelerini engellemeyi ve askerlik sonrası iş güvencelerini sağlamayı amaçlamaktadır.

4857 sayılı İş Kanunu’nun 31. maddesi, askerlik sebebiyle işten ayrılan işçilerin geri dönüş haklarını açık bir şekilde belirlemiştir. Bu düzenlemeye göre, işveren, askerlik ödevi tamamlandıktan sonra iki ay içinde eski işine dönmek isteyen işçileri kabul etmek zorundadır. Ancak, işyerinde eski pozisyonu veya benzer bir pozisyon mevcutsa, işveren bu pozisyonu derhal işçiye açmalıdır. Eğer mevcut pozisyon doluysa, işveren, boşalacak ilk işyerine eski işçiyi, başvuran diğer adaylara tercih ederek, mevcut koşullarda (mevcut ücret seviyesinden) işe almakla yükümlüdür.

İşverenin bu yükümlülüğü yerine getirmemesi durumunda, işçiye üç aylık ücret tutarında tazminat ödeme yükümlülüğü doğar. Bu tazminat, işçinin işe geri alım talebinin reddedilmesi ve işyerinde eski işine veya benzeri bir pozisyona kabul edilmemesi durumunda işçiye ödenmesi gereken bir tazminat bedelidir.

Sonuç olarak, işçilerin askerlik sonrasında işlerine geri dönme hakları, yasal bir düzenleme ile güvence altına alınmış olup, işverenlerin bu hakka saygı göstermeleri ve işçilerini eski işlerine veya benzeri pozisyonlara almak için gerekli düzenlemeleri yapmaları gerekmektedir. İşverenin bu yükümlülüğü yerine getirmemesi durumunda, işçiye belirli bir tazminat ödeme yükümlülüğü doğar.

ASKERE GİDEN İŞÇİNİN İHBAR TAZMİNATI HAKKI VAR MIDIR?

Askerlik nedeniyle işten ayrılan işçilerin bazı hakları, kıdem tazminatı, yıllık izin ücreti, fazla mesai ücreti, ikramiye gibi alacaklar olarak belirlenmişken, ihbar tazminatı bu haklar arasında yer almaz. Askerlik hizmeti, işçinin kendi iradesi dışında zorunlu bir durum olduğu için, işten ayrılma durumu, işçi tarafından yapılan haklı bir fesih olarak kabul edilir. Bu nedenle, işçinin askere gitmesi durumunda ihbar tazminatı talep etme hakkı doğmaz.

İhbar tazminatı, genellikle işverenin işçiyi işten çıkarırken veya işçinin işten ayrılırken taraflar arasında belirli bir süre önceden bildirimde bulunmayı gerektiren bir uygulamadır. Ancak, askerlik nedeniyle işten ayrılan bir işçi, bu durumu bildirdiği andan itibaren askere gitme zorunluluğu doğduğundan, ihbar süresi ve ihbar tazminatı hükümleri uygulanmaz.

Yine de, askerlik süresince işçiye hak ettiği yıllık izin ücreti, fazla mesai ücreti, ikramiye ve UBGT (ücretli bildirimsiz geçici tatil) ücreti gibi diğer alacaklar konusunda herhangi bir kısıtlama bulunmamaktadır ve bu alacaklar işçiye ödenebilir. Ancak ihbar tazminatı, askerlik gibi zorunlu durumlarda, işçi açısından uygulanmaz.

ASKERE GİDEN İŞÇİNİN İŞE GERİ DÖNME BAŞVURUSU NASIL YAPILIR?

Askerlik sonrası işe geri dönme talebi, işçilerin korunmasına yönelik bir düzenleme olup, belirli şartlar altında işverenin işçiyi eski işine veya benzer bir pozisyona almasını zorunlu kılmaktadır. Bu yükümlülük, 4857 sayılı İş Kanunu’nun 31. maddesinde açıkça belirtilmiştir. İşçinin askerlik ödevini yerine getirdikten sonra işyerine geri dönme talebiyle başvurabileceği bazı şartlar bulunmaktadır.

İşe Geri Dönme Başvurusunun Şartları:

1. Başvuru Süresi: Askerlik ya da diğer kanuni ödevlerin sona ermesinden itibaren işçi, iki ay içinde işverene başvuru yapmalıdır. Bu süre, hak düşürücü niteliktedir; yani başvuru süresi geçtikten sonra işverenin işe alım yükümlülüğü sona erer.
2. Başvurunun Eski İşyerine Yapılması: İşçinin başvurusunun, yalnızca ayrıldığı eski işyerine yapılması gerekmektedir. Bu başvuru, doğrudan işçinin önceki çalışma koşullarını ve pozisyonunu kapsamalıdır.
3. İşe Başlamaya Engel Durumun Olmaması: İşçinin sağlık durumu, fiziksel yetenekleri veya başka bir sebepten dolayı işe başlamak için engel teşkil eden bir durumun bulunmaması gereklidir. İşçi, işe başlamaya tam olarak uygun olmalıdır.
4. Boş Pozisyonun Bulunması: İşveren, işçiyi eski işine veya benzer bir pozisyona alırken, boş bir yerin olması şartına bağlıdır. Eğer mevcut işyerinde uygun pozisyon yoksa, işveren, boşalacak ilk işe eski işçisini almalıdır. Eğer başka başvuranlar da mevcutsa, askerlik dönüşü işbaşı yapacak işçi, başkalarına tercih edilerek işe alınacaktır.

4857 sayılı Kanun, işverenin yasal yükümlülüğünü yerine getirmemesi durumunda belirli yaptırımlar öngörmektedir. İşverenin, işe geri dönmek isteyen işçiyi kabul etmeme durumu, işçiye üç aylık ücret tutarında tazminat ödeme yükümlülüğü doğurur. Bu tazminat, işçinin son aldığı çıplak ücret üzerinden hesaplanır.

Tazminat, “ücret alacağı” yerine “tazminat” olarak nitelendirildiği için, bu alacakla ilgili 10 yıllık zaman aşımı süresi geçerlidir. Yani işçi, bu süre zarfında tazminat talebinde bulunabilir. Ancak, işçi mahkeme aracılığıyla eski işine dönmeyi talep ederse, yasal olarak iş sözleşmesinin mahkeme kararıyla yeniden kurulması mümkün olmayacaktır. Bu, işçinin eski işine mutlak şekilde dönmesini sağlamaz. İşverenin bu yükümlülüğünü yerine getirmemesi halinde, işçi yalnızca tazminat alabilecektir.

Sonuç, askerlik sonrası işyerine geri dönme talepleri, belirli hukuki şartlar altında işveren tarafından yerine getirilmek zorundadır. İşçinin başvurusu geçerlilik kazanabilmesi için belirtilen süreler ve şartlara uygun şekilde yapılmalıdır. Aksi takdirde, işçi tazminat talep etme hakkına sahip olacaktır.

İŞVEREN ASKERDEN DÖNEN İŞÇİYİ İŞE ALMAK ZORUNDA MI?

İş Kanunu, işçilerin askerlik veya diğer kanuni ödevlerini yerine getirmelerinin ardından, eski işyerlerinde yeniden işe başlama haklarını düzenlemektedir. Bu düzenlemeler, işçilerin askerlik sonrası çalışma hayatlarına güvence getiren önemli hükümlerdir. Ancak, işverenin işçiyi işe alma yükümlülüğü belirli şartlara bağlıdır.

1. Askerlik veya Kanuni Ödev Sebebiyle İşten Ayrılma Şartı

İşçinin işten ayrılma nedeni, askerlik ve benzeri kanuni ödevler olmalıdır. Muvazzaf askerlik, yani geleneksel askerlik hizmeti, bu kapsamda yer almaktadır. Bunun yanı sıra, kısa süreli tatbikatlar veya askerlik dışındaki ödevler de işçinin askere gitme durumunu oluşturabilir. Özetle, işçinin askerlik ya da benzeri bir kanuni ödev nedeniyle işten ayrılmış olması gerekmektedir.

2. Başvuru Yapma Yükümlülüğü

Askerlik görevini tamamlayan işçinin, eski işine dönme talebini işverene bildirmesi gerekir. İşçi, bu başvuruyu yazılı ya da sözlü olarak yapabilir. Ancak, ispat açısından yazılı başvuru yapılması ve mümkünse noter kanalıyla yapılması önerilmektedir. Başvurunun herhangi bir şekil şartına tabi olmadığı ifade edilse de, kanıtlanabilirlik açısından yazılı bir başvuru daha güvenlidir.

3. Başvuru Süresi

Askerlik görevinden dönen işçinin, başvuruyu askerlik hizmetinin sona ermesinin ardından iki ay içinde yapması gerekmektedir. Bu süre, hak düşürücü bir süredir, yani başvuru süresi geçtikten sonra işverenin işe alma yükümlülüğü ortadan kalkar. İki aylık süre, askerlik görevinin sona erdiği günden itibaren hesaplanır. Bu durumda, süreyi hesaplamak için ilgili ayın aynı gününü esas alarak, başvurunun son günü belirlenir. Eğer sürenin bittiği ayda o gün yoksa, başvuru süresi ayın son günü mesai bitiminde sona erer.

4. İşverenin Yükümlülüğü

İşveren, askere giden işçisini, boş yer varsa derhal, yoksa boşalacak ilk işe almak zorundadır. Ancak, işverenin yükümlülüğü sadece eski işyerindeki pozisyon için geçerlidir; yani işçi eski işine ya da benzer bir işe başvurmalıdır. Eğer eski işyerinde uygun pozisyon yoksa, işveren boşalacak ilk iş pozisyonu için işçiyi tercih etmek zorundadır. Bu durumda, işverenin işçiyi kabul etmemesi söz konusu olamaz.

Eğer aynı pozisyona başvuran birden fazla aday varsa, askerden dönen işçi diğer başvurulardan önce tercih edilir. Yasa koyucu, işverene herhangi bir seçenek sunmayarak eski işçisini işe almak konusunda bir zorunluluk getirmiştir. İşveren, bu yükümlülüğüne uymadığı takdirde, işçiye üç aylık ücret tutarında tazminat ödemek zorunda kalacaktır. Ancak, işe alınma tarihlerindeki zaman farkı için işverenin ayrıca ücret ödeme yükümlülüğü bulunmamaktadır.

ASKERE GİDEN İŞÇİYE İŞSİZLİK MAAŞI BAĞLANIR MI?

Askerlik nedeniyle işten ayrılan bir işçi, askerlik süresi boyunca işsizlik maaşı alamaz. Çünkü işsizlik maaşı, kişinin işsiz kalması ve aktif olarak iş araması durumunda ödenir; ancak askerlik, geçici bir durum olup işsizlik kapsamında değerlendirilmez. Askerlik, işçi için bir tür izin durumu olarak kabul edilir ve bu süre zarfında işçi, işsizlik maaşından faydalanamaz.

Ancak, işçi askerlik görevini tamamladıktan sonra iş bulamamışsa ve İŞKUR’a başvurursa, terhis tarihinden itibaren işsizlik maaşı alabilme hakkı doğar. Bu durumda, işçi İŞKUR’a başvurarak işsizlik maaşı alabilmek için gerekli koşulları yerine getiriyorsa, talebi değerlendirilecek ve şartlar sağlanıyorsa maaş ödemesi yapılacaktır.

Özetle, askerlik süresi boyunca işsizlik maaşı ödenmez, fakat askerlik görevini tamamlayan işçi, iş arayışına başladığında işsizlik maaşı almaya hak kazanabilir.

ASKERLİK NEDENİYLE KIDEM TAZMİNATI ALAMAYAN İŞÇİ NE YAPMALIDIR?

İşçi, zorunlu askerlik sebebiyle işten ayrıldığında, 4857 sayılı İş Kanunu’nun 31. maddesi uyarınca kıdem tazminatına hak kazanır. Ancak, bazı durumlarda işverenin kıdem tazminatını ödememesi söz konusu olabilir. Bu tür bir durumda, işçi yasal haklarını savunmak için çeşitli adımlar atmalıdır. Kıdem tazminatının ödenmemesi, işçinin mağduriyetine yol açabilir ve bunun önlenmesi için izlenmesi gereken prosedürler oldukça önemlidir.

İşçinin, kıdem tazminatını almak için ilk olarak işverene başvurması gerekir. Bu başvuru yazılı olmalı ve işverenin cevabı da yazılı olmalıdır. Başvuruda, işçinin askerlik nedeniyle işten ayrıldığını belirten belgeler (askerlik sevk belgesi gibi) eklenmelidir. Bu yazılı başvuru, ilerleyen süreçte işçinin haklarını savunabilmesi için önemli bir delil niteliği taşır. Başvuru sırasında, noter aracılığıyla gönderim yapılması veya avukat desteği alınması, ileride oluşabilecek anlaşmazlıklarda işçiye fayda sağlayabilir. Eğer işveren yazılı başvuruya rağmen kıdem tazminatını ödemezse, işçi bir sonraki adım olarak yasal yollara başvurabilir. Bu durumda işçi, İş Mahkemesi’ne başvurabilir İşçi, mahkemeye başvururken kıdem tazminatının ödenmediğini ve yasal olarak hak ettiği tazminatın ödenmesi gerektiğini belirten bir dava dilekçesi ile başvuruda bulunur. Mahkeme, işçinin lehine karar verirse, işverene tazminatın ödenmesine hükmeder.

İşçi, mahkeme sürecinde avukattan destek alabilir. Bir avukat, davanın doğru bir şekilde takip edilmesini ve işçinin haklarının eksiksiz bir şekilde korunmasını sağlar. Ayrıca, işçi mahkemeye başvurmuş olsa bile, işverenin bu tazminatı ödememesi durumunda yasal faizi ile birlikte tazminatını alma hakkına sahip olacaktır.

İşçi, kıdem tazminatını talep etmek ve hukuki süreç başlatmak için belirli bir süreye sahiptir. İş Kanunu’na göre, işçi işten ayrıldıktan sonra kıdem tazminatını talep etmek için dört aylık bir süre zarfında başvuruda bulunmalıdır. Aksi takdirde, bu hak düşürücü süreyi aşan bir başvuru, işçinin kıdem tazminatı alma hakkını kaybetmesine yol açabilir. Ayrıca, işçiye verilecek tazminat ödemesinin kanunda belirtilen zaman aşımı süresi, on yıl olarak düzenlenmiştir. Bu nedenle işçi, hukuki sürecin başlatılması ve tazminat talebinin yapılması konusunda geç kalmamalıdır.

Kıdem tazminatının ödenmemesi durumunda işçinin yasal hakları korunabilir ve bu süreçte hukuki bir destek almak oldukça önemlidir. İşçi, işverene yazılı başvuru yaptıktan sonra, tazminat ödenmezse mahkeme yoluna başvurabilir ve kıdem tazminatını alabilir. Ayrıca, işçi işsizlik maaşı için başvuruda bulunabilir. İşçinin, bu tür durumlarda, yasal haklarını kullanarak mağduriyetini önlemesi ve işverenden tazminatını alması mümkün olacaktır.

ASKERE GİDEN İŞÇİNİN TAZMİNAT HESABI NASIL YAPILIR?

Askerlik sebebiyle işten ayrılan işçi, 4857 sayılı İş Kanunu’na göre, kıdem tazminatını talep etme hakkına sahiptir. Askerlik süresi, işçinin çalıştığı işyerinden ayrıldığı bir süre olarak değerlendirilir ve işçinin kıdem tazminatına hak kazanmasını engellemez. Bu noktada kıdem tazminatı hesaplamasında dikkate alınması gereken unsurlar ve hesaplama yöntemi şu şekildedir:

Kıdem tazminatının hesaplanabilmesi için işçinin çalıştığı toplam yıl sayısı belirlenir. İş Kanunu’na göre işçi, her tam yıl için 30 günlük brüt ücret tutarında kıdem tazminatına hak kazanır. Çalışılan yıl, işçinin işe başlama tarihi ile askerlik nedeniyle işten ayrıldığı tarihe kadar geçen süreyi kapsar.

İşçinin kıdem tazminatının hesaplanmasında kullanılan ücret, işçinin brüt ücretidir. Brüt ücret, işçinin maaşının yanı sıra, fazla mesai, prim, ikramiye gibi yan ödemeleri de kapsayan toplam tutardır. Ancak, yalnızca brüt ücret dikkate alınır; net maaş veya işçinin aldığı nakit ödeme tutarları değil.

Kıdem tazminatı hesaplaması şu şekilde yapılır:

• İşçinin çalıştığı yıl sayısı belirlenir.
• Her bir yıl için 30 günlük brüt ücret tutarı belirlenir.
• Çalışılan yıl sayısı ile brüt ücret çarpılır ve toplam kıdem tazminatı hesaplanır.

Askerlik süresi boyunca işçi kıdem tazminatını almasa da, askere gidiş ve dönüşü arasında geçen süre, işçinin kıdeminden sayılır. Yani işçinin askerlik süresi kıdem tazminatını etkilemez; askerlik süresi dahil edilerek hesaplanan tazminat tutarı işçiye ödenir.

Kısaca askerlik nedeniyle işten ayrılan bir işçi, askerlik süresi hariç, işyerinde çalıştığı her yıl için kıdem tazminatını almaya hak kazanır. Bu tazminat, işçinin son brüt maaşı dikkate alınarak hesaplanır.

ARABULUCULUK BAŞVURUSU SÜRECİ

Askerlik nedeniyle işten ayrılan işçinin haklarını savunması için başvuracağı yöntemlerden biri de arabuluculuk sürecidir. Askerlik sebebiyle işten ayrılan işçi, işvereniyle yaşadığı uyuşmazlık durumunda, öncelikle arabuluculuğa başvurmalıdır. 7036 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu gereği, işçi ve işveren arasındaki iş sözleşmesinden doğan uyuşmazlıklar, öncelikle arabuluculuk aşamasından geçmek zorundadır. Arabuluculuk süreci, tarafların anlaşmazlıklarını çözüme kavuşturmak için arabulucunun tarafsız bir biçimde sunduğu çözüm önerilerini içerir. Başvuru işlemi, işçinin yaşadığı sorunları belirten bir dilekçe ile yapılır ve tarafsız bir arabulucu atanarak taraflar arasındaki görüşmeler başlatılır.

Arabuluculuk sürecinde işçi, askere gitme sebebiyle işten ayrıldığında kıdem tazminatı, ihbar tazminatı veya diğer haklarının ödenmediğini iddia ediyorsa, arabulucu bu konuda çözüm yolları sunar. Eğer taraflar anlaşmazlıkları karşılıklı olarak çözemezse, arabuluculuk süreci sona erer ve işçi, mahkemeye başvurma hakkını elde eder. Arabuluculuk sürecinin önemli bir avantajı, dava sürecine göre daha kısa ve daha düşük maliyetli olmasıdır. Ayrıca, bu süreç gizli tutulur, bu da tarafların daha rahat çözüm arayabilmesini sağlar. Sonuç olarak, askere giden işçinin arabuluculuk sürecine başvurması, hukuki haklarının korunmasını sağlamak adına önemli bir adımdır.

ASKERLİK TAZMİNATI NEDENİYLE DAVA SÜRECİ

Askerlik nedeniyle işten ayrılan işçilerin tazminat haklarını elde edebilmesi için izlemeleri gereken dava süreci, belirli adımlar ve prosedürlere dayalı bir süreçtir. Askerlik nedeniyle işinden ayrılan işçiler, kıdem tazminatı almaya hak kazanmakta olup, işverenin bu tazminatı ödeme yükümlülüğü bulunmaktadır. Ancak, tazminatın ödenmemesi durumunda işçi, yasal haklarını almak için dava açma yoluna başvurabilir.

Dava süreci şu şekilde işlemektedir:

1. Arabuluculuk Süreci: 7036 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu çerçevesinde, işçi ile işveren arasındaki tazminat alacaklarına ilişkin uyuşmazlıkların öncelikle arabuluculuk aşamasından geçirilmesi gerekmektedir. Arabuluculuk başvurusu yapılarak taraflar arasındaki anlaşmazlıklar çözülmeye çalışılır. Taraflar arasında anlaşma sağlanamazsa, arabuluculuk süreci sonlanır ve dava açma hakkı doğar.
2. Dava Açma: Arabuluculuk süreci neticesinde anlaşmazlık çözülmezse, işçi, iş mahkemesine başvurarak tazminat alacağını talep edebilir. Dava açmadan önce işçi, askerlik nedeniyle işten ayrıldığını ve işverenin tazminat ödeme yükümlülüğünü yerine getirmediğini ispatlamak zorundadır. Bu noktada, işçinin askerlik sevk belgesi, işten ayrılma yazısı ve maaş bordrosu gibi belgeleri sunması gerekmektedir.
3. İş Mahkemesi ve İhtiyati Tedbir: İşçi, açtığı davada kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, ücret alacakları gibi haklarını talep edebilir. İş mahkemesi, başvuru üzerine dosyadaki belgeleri değerlendirir ve tarafların beyanlarını alarak karar verir. Tazminat alacaklarının ödenmesinde gecikme yaşanması durumunda işçi, mahkemeden ihtiyati tedbir talep edebilir. İhtiyati tedbir, işçiye ödenmesi gereken tazminatın teminat altına alınmasını sağlar.
4. Mahkeme Kararı: Mahkeme, dosyada bulunan deliller, tarafların beyanları ve yasal düzenlemeler ışığında kararını verir. İşverenin, askerlik nedeniyle işten ayrılan işçiye kıdem tazminatı ödeme yükümlülüğünü yerine getirmediği ve işçinin tazminata hak kazandığı kanıtlanırsa, işverene kıdem tazminatının ödenmesine karar verilir. Bu tazminat tutarı, işçinin son aldığı maaş ile çalışma süresi dikkate alınarak hesaplanır.
5. Kararın İcra Edilmesi: Mahkeme işçinin lehine bir karar verdiği takdirde, işveren tazminat ödemek zorundadır. Ancak işveren, mahkeme kararına rağmen tazminat ödememekte direnirse, işçi, mahkeme kararının icrası için icra takibi başlatabilir. İcra takibiyle tazminat alacağı tahsil edilir.

Özetle, askerlik nedeniyle tazminat talep eden işçiler, arabuluculuk süreci ve iş mahkemesinde dava açma adımlarını takip ederek, yasal haklarını güvence altına alabilirler. Dava süreci, işçinin işverenin yükümlülüklerini yerine getirmemesi durumunda hukuki haklarını etkin bir şekilde savunmasını sağlar ve tazminat alacağına kavuşmasını temin eder.

SIKÇA SORULAN SORULAR

Bedelli Askerlik Yapacak İşçi Kıdem Tazminatı Alabilir Mi?

Evet, bedelli askerlik yapmak amacıyla işten ayrılan işçiler, kıdem tazminatı almaya hak kazanır.

Silüs Belgesi Olmadan İş Akdimi Sona Erdirebilir Miyim?

İşçi, askerlik nedeniyle kıdem tazminatı almak için sevk belgesini sunmalıdır. Silüs belgesi olmadan iş sözleşmesini feshederse kıdem tazminatı hakkı doğmaz. Ancak normal istifa prosedürü izlenebilir.

Askere Giden İşçi İşten Ayrılmak Zorunda Mı?

İşçi, askerlik nedeniyle iş sözleşmesini feshedebilir ancak zorunlu değildir. Dilerse ücretsiz izin talep edebilir. İşverenin onayıyla askerden sonra işe dönebilir.

Askere Giden İşçi Kıdem Tazminatı Alabilir Mi?

Evet, askerlik nedeniyle işten ayrılan işçi kıdem tazminatına hak kazanır. Ancak en az 1 yıl kıdemi olmalıdır. Ayrıca sevk belgesini işverene sunmalıdır.

Askere Giden İşçi İhbar Tazminatı Alabilir Mi?

Hayır, askerlik nedeniyle işten ayrılan işçi ihbar tazminatı alamaz. Çünkü ihbar tazminatı, işveren tarafından haksız fesihte ödenir. Askerlik nedeniyle iş akdi feshi yasal bir sebeptir.

Askere Giden İşçi İşsizlik Maaşı Alabilir Mi?

İşsizlik maaşı işsiz kalan işçilere ödenir, ancak askerlik gönüllü bir durumdur. Askerlik sonrası 30 gün içinde başvurup işsizlik maaşı talep edebilir. Ancak belirli şartları sağlamalıdır.

Askerlik Nedeniyle İşten Ayrılan İşçi Tekrar İşe Dönebilir Mi?

Evet, işçi askerden döndükten sonra eski işine dönme hakkına sahiptir. İşverene dönüş talebini en geç 2 ay içinde bildirmelidir. İşveren işçiyi eski pozisyonuna veya uygun bir işe yerleştirmelidir.

İşveren Askerden Dönen İşçiyi İşe Almak Zorunda Mı?

Evet, işveren askerden dönen işçiyi işe almak zorundadır. Ancak işçi en geç 2 ay içinde işe dönmek için başvurmalıdır. İşe alınmazsa işe iade davası açabilir.

Askere Giden İşçinin Sgk Primleri Ödenmeye Devam Eder Mi?

Hayır, iş sözleşmesi sona erdiğinde işveren SGK primlerini ödemez. Ancak işçi, askerlik süresince primlerini kendisi yatırabilir. Dönüşte isteğe bağlı sigorta yaptırabilir.

Askere Giden İşçi İşten Ayrılmadan Önce Kaç Gün Önceden Bildirim Yapmalıdır?

Askerlik nedeniyle işten ayrılan işçi için ihbar süresi uygulanmaz. Ancak işverenin mağdur olmaması için makul bir süre önceden haber vermesi iyi olur. Resmi fesih işlemleri için sevk belgesini sunmalıdır.

Askere Gitmek İsteyen İşçi Noter İhtarnamesi Çekmeli Mi?

Noter ihtarnamesi zorunlu değildir. Ancak işçi, yazılı bir dilekçe ile işverene başvurmalıdır. Sevk belgesini ekleyerek iş akdini feshedebilir.

Askerlik Nedeniyle İşten Ayrılan İşçi Kıdem Tazminatı Almak İçin Hangi Belgeleri Sunmalıdır?

İşçi, işverene askerlik sevk belgesini sunmalıdır. Ayrıca kıdem tazminatı talebini içeren bir dilekçe vermelidir. Gerekirse noter aracılığıyla ihtar çekebilir.

Askerlik Dönüşü İşe Başlamak İçin İşçiye Tanınan Süre Nedir?

İşçi, terhis tarihinden itibaren 2 ay içinde eski işine dönmek için başvurmalıdır. Bu süreyi aşarsa işverenin işe alma zorunluluğu kalkar. Zamanında başvuru yapmazsa hak kaybı yaşayabilir.

Askerlik Nedeniyle Ayrılan İşçi Kıdem Tazminatını Peşin Mi Alır?

Kıdem tazminatı peşin ödenmelidir. İşveren, işçinin çıkışını yaptığı tarihte kıdem tazminatını ödemekle yükümlüdür. Gecikme olursa işçi yasal yollara başvurabilir.

Askerlik Sonrası İşe Geri Dönmek İçin İşverene Nasıl Başvurulmalıdır?

İşçi, terhis belgesiyle birlikte yazılı bir dilekçeyle işverene başvurmalıdır. Başvurunun 2 ay içinde yapılması gerekir. İşverenin yazılı olarak cevap vermesi önemlidir.

Askerlik Sonrası İşveren İşçiyi İşe Almazsa Ne Olur?

İşveren, askerden dönen işçiyi işe almazsa işçi tazminat ve işe iade davası açabilir. İşçi, dava açarak işe dönüşünü veya tazminat talebini hukuki yolla çözebilir. Mahkeme lehine karar verirse işveren işçiyi işe almak zorunda kalabilir.

Askerden Dönen İşçinin Aynı Pozisyonda Çalıştırılma Hakkı Var Mı?

İşveren işçiyi eski pozisyonuna veya eşdeğer bir pozisyona yerleştirmelidir. İşverenin keyfi olarak daha düşük bir pozisyonda çalıştırması hukuka aykırıdır. İşçi, haklarını yasal yollardan arayabilir.

Askerlik Sonrası İşe Alınmayan İşçi Tazminat Talep Edebilir Mi?

Evet, işverenin işe almaması halinde işçi tazminat talep edebilir. İşe başvurduğunu ve reddedildiğini kanıtlaması gerekir. Mahkemeye başvurarak haklarını alabilir.

Askerlik Dönüşü İşe Alınmayan İşçi İşe İade Davası Açabilir Mi?

İşçi işe alınmazsa işe iade davası açabilir. Dava açmak için işten çıkış tarihinden itibaren 30 gün içinde başvuru yapmalıdır. İşe iade edilmezse tazminat hakkı doğabilir.

Askere Giden İşçi İhbar Süresine Uymak Zorunda Mı?

Hayır, askerlik nedeniyle işten ayrılan işçi ihbar süresine tabi değildir. İşveren, işçiden ihbar süresine uymasını talep edemez. İşçi sadece kıdem tazminatı için gerekli belgeleri sunmalıdır.

Askerden Dönen İşçi Aynı Görevine Dönebilir Mi?

İşçi askerlik öncesindeki görevine dönebilir. İşveren işçiyi aynı ya da benzer bir pozisyonda çalıştırmak zorundadır. Aksi takdirde işçi dava açabilir.

Av. Songül BERTAN