BABALIK İZNİ NEDİR? KAÇ GÜNDÜR?

Babalık izni, Türkiye’de hem özel sektör hem de kamu çalışanı olan babalara, çocuklarının doğumu veya evlat edinilmesi halinde verilen ücretli izin hakkıdır. 2025 yılı itibariyle babalık izni süresi, hakları ve başvuru şartları sık sorulan hususlar arasındandır. Babalık izni sayesinde çalışan babalar, doğum sonrasında ailelerine destek olma ve bebekleriyle kaliteli zaman geçirme imkanına kavuşur.

Kaleme aldığımız bu yazıda “babalık izni nedir, kaç gün sürer, kimler yararlanabilir ve nasıl başvuru yapılır?” gibi en çok merak edilen sorulara güncel ve detaylı cevaplar bulacaksınız. Keyifli okumalar dileriz.

BABALIK İZNİ NEDİR?

Babalık izni; çocuğu doğan veya evlat edinen çalışan babaların, yasal mevzuat kapsamında işlerinden ücretli olarak izin alabilmelerini sağlayan önemli bir haktır. 4857 sayılı İş Kanunu ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’na (DMK) göre düzenlenen babalık izni hem özel sektör işçileri hem de kamu çalışanları için geçerlidir. Amaç, doğum veya evlat edinme sonrası babaların ailelerine destek olması, anneye yardımcı olması ve yeni doğan bebekle kaliteli zaman geçirebilmesidir.

Babalık izni süresi, çalışanın statüsüne (özel sektör işçisi, devlet memuru, sözleşmeli personel vb.) göre farklılık gösterebilir. Bu izin, işçinin maaşından kesinti yapılmadan, yani ücretli izin olarak verilir.

Babalık izni, babanın aile yaşantısına aktif katılımını artırmakta ve iş hayatı ile özel hayat arasındaki dengeyi korumaya yardımcı olmaktadır.

Aşağıda, babalık izni süresi, başvuru şartları ve ilgili mevzuata dair tüm detayları bulabilirsiniz.

BABALIK İZNİ HUKUKİ DAYANAĞI

Babalık izni hukuki dayanağını; 4857 sayılı İş Kanunu, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu, Türk Silahlı Kuvvetleri İzin Yönetmeliği ve Sözleşmeli Personel Çalıştırılmasına İlişkin Esaslar oluşturmaktadır.

İlgili düzenlemelere göre; özel sektörde çalışan işçiler için beş gün, memurlar için on gün, askeri personel için on gün, kamuda sözleşmeli olarak çalışan işçiler için on gün babalık izni verilmektedir.

Memurlar için babalık izni 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nda düzenlenmektedir. İlgili kanunun 104/B maddesi uyarınca memura, eşinin doğum yapması hâlinde, isteği üzerine on gün babalık izni verilmektedir.

Türk Silahlı Kuvvetleri İzin Yönetmeliği madde 11’e göre eşi doğum yapan subay ve astsubaylara yıllık mazeret izinleri dışında isteği üzerine 10 güne kadar mazeret izni verilmektedir.

Özel sektörde çalışan işçiler ve sigortalı işçiler, 4857 sayılı İş Kanunu kapsamında değerlendirilmektedirler. 6645 sayılı kanunun 35. Maddesi ile beraber 4857 sayılı İş Kanunu ek madde 2’de işçilerin kullanacağı mazeret izinleri düzenlenmiştir. İlgili düzenlemeye göre eşi doğum yapmış olan erkek işçiye beş gün ücretli izin verilmektedir.

Özetlemek gerekirse 2025 yılı için, çocuğu olan memura 10 gün, iş kanununa göre çalışanlara ise 5 gün babalık izni verilmektedir.

BABALIK İZNİ KAÇ GÜNDÜR?

Babalık izni süresi, çalışan kişinin statüsüne göre değişmektedir. 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu ve İş Kanunu kapsamında çalışan babalar, eşinin doğumu ile birlikte bu yasal haktan yararlanabilir.

Babalık izni her iki kanunda da “mazeret izni” olarak düzenlenmiştir.

Babalık İzni Süreleri:

• Devlet memurları (657 sayılı Kanun’a tabi olanlar): 10 gün ücretli babalık izni
• Özel sektör çalışanları (İş Kanunu’na tabi işçiler): 5 gün ücretli babalık izni
• Sözleşmeli personel (4/B): 10 gün babalık izni
• Askeri personel: 10 gün (ilgili özel mevzuatla belirlenir)
• Evlat edinenler: İş Kanunu’na tabi ise 5, Devlet Memuru ise 10 gün babalık izni verilir.

Babalık izni, doğumun gerçekleştiği tarihten itibaren kullanılır ve işçinin talebiyle başlar. İzin süresi boyunca çalışanın maaşından herhangi bir kesinti yapılmaz; izin tamamen ücretli olarak verilir.

BABALIK İZNİNE KİMLER HAK KAZANIR?

Babalık izni, Türkiye’de hem özel sektör çalışanları hem de kamu personeli için geçerli bir haktır. Eşi doğum yapan erkek çalışanlar, belirlenen süreler dahilinde bu izinden faydalanabilirler:

• Özel Sektör Çalışanları: 4857 sayılı İş Kanunu’nun Ek 2. maddesi uyarınca, eşi doğum yapan işçilere 5 gün ücretli izin
• Kamu Çalışanları: 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 104. maddesi kapsamında, eşi doğum yapan memurlara 10 gün ücretli izin tanınır.

Ayrıca, evlat edinme durumunda da babalık izni hakkı bulunmaktadır. Özel sektör çalışanları, 3 yaşından küçük bir çocuğu evlat edindiklerinde, çocuğun aileye teslim edildiği tarihten itibaren 8 hafta analık izni kullanabilirler.

BABALIK İZNİ ZORUNLU MUDUR?

Babalık izni, eşi doğum yapan erkekler için kanun ile tanınan bir haktır. İşçi babalık izni hakkını kullanmak istediği takdirde işveren izin vermek zorundadır. Zira, bu konuda işverenin takdir hakkı yoktur.

Doğum izni, erkek işçiye kullandırılmadığında işçi bakımından haklı nedenle fesih sebebi ortaya çıkar. İşçinin maaşından babalık izni kullanılan günlere ilişkin ücret kesintisinin yapılması halinde de işçi, iş sözleşmesini haklı nedenle feshedebilir.

İşçi istifa ederek kıdem tazminatı ve diğer işçilik alacaklarını almaya hak kazanır. Yalnızca ihbar tazminatı alması mümkün olmaz.

BABALIK İZNİ ÜCRETLİ MİDİR?

Babalık izninde maaştan kesinti olması söz konusu olmamakla birlikte babalık izni, izin türleri açısından ücretli bir izindir.

Kamu çalışanı ve özel sektör çalışanı babalık iznini yasal olarak kullanabilir ve maaştan kesinti olması söz konusu değildir. Bu izin süresince çalışanların maaşları ve tüm yasal hak edişleri ödenmeye devam etmektedir.

BABALIK İZNİ HAKKI NASIL KULLANILIR?

Babalık izni, 4857 sayılı İş Kanunu’nun 46. ve 55. maddeleri, ayrıca 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu ile düzenlenmiş olan bir ücretli izin hakkıdır. Özel sektör işçileri ve kamu çalışanları için bazı farklar bulunsa da genel esaslar benzerlik gösterir:

Özel Sektör İşçileri İçin:

• İşçinin eşinin doğum yapması halinde 5 gün ücretli babalık izni verilir.
• Bu süre, doğumun gerçekleştiği gün dahil olmak üzere işçinin talebi doğrultusunda belirlenebilir. Yani işçi isterse doğumdan hemen sonra, isterse birkaç gün sonra kullanabilir.
• 4857 sayılı İş Kanunu kapsamında, bu izin “mazeret izni” kategorisinde değerlendirilir.

Kamu Çalışanları İçin:

• 657 sayılı Kanun’a göre memura, eşinin doğum yapması halinde 10 gün ücretli babalık izni verilir.
• Bu izin doğumdan itibaren başlatılır ve takvim günü üzerinden hesaplanır.

Nasıl kullanılır?

1. İşçi, eşinin doğum yaptığını işverene veya insan kaynaklarına bildirir.
2. Doğumu belgelendirmek için doğum raporu veya doğum belgesi sunar.
3. İşverenin onayıyla birlikte babalık izni başlar.
4. İzin süresi boyunca işçinin ücreti ödenmeye devam eder.

BABALIK İZNİ NE ZAMAN BAŞLAR?

Babalık izni, çocuğun doğduğu tarihten itibaren başlar. Çocuğun doğduğu tarih iznin birinci günü olarak sayılmalıdır. Doğum gerçekleştiği anda işverenine bilgi veren baba, iznini hemen kullanmaya başlayabilir. Ancak bazı durumlarda, doğum öncesinde veya doğum sonrasında farklı tarihlerde izin kullanımı da mümkün olabilir.

Örneğin, doğumun beklenenden önce gerçekleşmesi durumunda baba, iznini doğum öncesi tarihlerde de kullanabilir. İş Kanunu’nda belirlenen bu süreler, babanın işvereniyle anlaşması sonucu değiştirilmediği sürece kesinlik arz eder.

BABALIK İZNİ KULLANMAYAN İŞÇİ HAKLARI

Babalık izni kullanılmayan bir hak olarak saklanamaz veya ücretine sonradan eklenemez. Yani işçi bu hakkı kullanmadığında:

• Yasal süresi geçtikten sonra izin talep etmesi durumunda işveren bu talebi
• Babalık izni kullanılmadı diye işçiye fazladan ücret ödenmez.
• Babalık izni işçinin talebine bağlı olduğu için, istemediği takdirde bu haktan feragat edebilir; ancak bu feragat nedeniyle işverenin sorumluluğu doğmaz.

Ancak, işveren izin hakkını kullandırmazsa:

• İşçi, hak kaybına uğradığı gerekçesiyle şikâyet hakkını (Alo170)
• Bu durum işçinin aleyhine kullanılamaz; işçinin iş sözleşmesi bu nedenle feshedilemez.
• İşçinin uğradığı zarar varsa, hukuki yollara başvurabilir (örneğin ücretli iznin kullandırılmaması gibi bir durum varsa).

BABALIK İZNİ BELGELENDİRİLMELİ MİDİR?

Babalık izni belgelenmelidir. İşverenin yasal izni tanıyabilmesi için işçiden bazı belgeleri isteme hakkı vardır:

• Doğum Raporu (Hastaneden alınan resmi belge)
• Nüfus Kayıt Örneği (Bazı durumlarda istenebilir)
• Doğum Belgesi veya Çocuğun Kimlik Belgesi (Yeni doğan çocuğa dair resmi belge)

Bu belgelerle doğumun gerçekleştiği ve işçinin bu izni hak ettiği resmi olarak kanıtlanmış olur. Bu belgelerin sunulmaması durumunda, işveren izin talebini reddedebilir veya izni ücretsiz izin gibi değerlendirebilir.

BABALIK İZNİ SÜRESİNDE İŞÇİ ÇALIŞTIRILABİLİR Mİ?

Babalık izni süresinde işçinin çalıştırılması yasal değildir. Çünkü bu süre:

• Ücretli ve zorunlu bir izin süresidir.
• İşçinin çalışması beklenemez ve işçinin bu hakkından feragat etmesi sağlanamaz.
• İşçinin çalıştırılması halinde bu durum hem iş hukukuna hem de iş sağlığı ve güvenliğine aykırıdır.

Eğer işçi bu sürede çalıştırılırsa:

• İşveren hakkında iş müfettişlerine şikayette bulunulabilir.
• İşçi, çalıştırıldığı süre için fazla mesai ücreti veya yasal haklarının ihlali nedeniyle tazminat talep edebilir.
• İşçi kendi rızasıyla çalışmak istese bile bu durum iznin kullanılmadığı anlamına gelir. Bu durumda izin hakkı saklı kalmaz ve ücret karşılığına çevrilmesi de mümkün değildir.

İŞVEREN BABALIK İZNİ VERMEZSE NE OLUR?

Erkekler için düzenlenen doğum izni olan babalık izni, kanun ile tanınmış bir haktır ve bir çeşit ücretli izin türüdür. Babalık izninin arkasında yatan hukuki felsefe, babanın ailesi ile sağlıklı vakit geçirebilmesinin sağlanması, baba-çocuk ve karı-koca arasındaki sevgi bağının kuvvetlendirilmesi ve böylece toplumun temel yapı taşı olan ailenin korunması ile babanın bunlardan mahrum kalmasının engellenmesi yoluyla çalışma hayatının ve verimliliğinin de sağlıklı bir şekilde güvence altına alınmasıdır.

Babalık izninin kanundan doğan bir hak olmasından kaynaklı olarak, işverenin bu izni kullandırmaması gibi bir durum hukuken söz konusu olamaz. Ancak günlük yaşamda kimi zaman işverenlerin çalışanlar karşısında sahip oldukları gücü süistimal ettikleri ve fiilen babalık iznini kullandırmadıkları da görülmektedir.

Babalık izninin kullandırılmaması işçi açısından haklı nedenle fesih sebebidir. İş sözleşmesini bu nedene dayalı olarak fesheden işçi, kıdem tazminatı gibi işçilik haklarına(bu haklara ilişkin tüm diğer şartların mevcut olması halinde) hak kazanır ve dava yoluyla işverenden bu haklarını talep edebilir.

BABALIK İZNİNE EK OLARAK İŞÇİ ÜCRETSİZ İZİN ALABİLİR Mİ?

Babalık izinlerinde gün sayısı, çalışanların tabi olduğu iş kanunlarıyla hükme bağlanmıştır. Bu nedenle izin süresinin kısaltılması söz konusu değildir. Ancak eşi doğum yapan çalışanlar, işvereniyle anlaşması durumunda mevcut izin süresini uzatabilir.

Öte yandan, doğum sırasında ya da sonrasında vefat eden annenin izinleri babaya geçer. 4857 sayılı İş Kanunu’nun 74.maddesinde bu hak, “Doğumda veya doğum sonrasında annenin ölümü hâlinde, doğum sonrası kullanılamayan süreler babaya kullandırılır.” ibaresiyle açıklanmıştır.

SIKÇA SORULAN SORULAR

2025’te Babalık İzni Kaç Gün?

Özel Sektör Çalışanları: 4857 sayılı İş Kanunu’na göre, eşi doğum yapan işçilere 5 gün ücretli babalık izni verilir.

Kamu Çalışanları (Memurlar): 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’na göre, eşi doğum yapan memurlara 10 gün ücretli babalık izni tanınır.

Babalık İzni Cumartesi ve Pazar Dahil mi?

Evet, babalık izni takvim günü esasına göre hesaplanır. Yani, Cumartesi, Pazar, resmi tatil ve bayram günleri izne dahildir. Bu nedenle, örneğin Cuma günü başlayan 5 günlük izin, Salı günü sona erer.

Babalık İzni Ücreti Ne Kadar?

Babalık izni, ücretli bir izin türüdür. İzin süresince çalışanın maaşında herhangi bir kesinti yapılmaz; normal maaşı ödenmeye devam eder.

Babalık İzni İstediğin Zaman Kullanılır mı?

Hayır, babalık izni doğumun gerçekleştiği tarihten itibaren kullanılmalıdır. İzin, doğumdan sonraki 30 gün içinde kullanılmazsa hak kaybı yaşanabilir.

Babalık İzni Yıllık İzinden Düşülür mü?

Hayır, babalık izni yıllık izinden bağımsız bir haktır ve yıllık izin süresinden düşülmez. Bu izin, mazeret izni kapsamında değerlendirilir.

Özel Sektörde Babaya Doğum İzni Kaç Gün?

Özel sektörde çalışan erkek işçilere, eşlerinin doğum yapması halinde 5 gün ücretli babalık izni verilir.

Babalık İzninde Maaş Kesilir mi?

Hayır, babalık izni süresince çalışanın maaşında herhangi bir kesinti yapılmaz. İzin süresi boyunca normal maaşı ödenir.

Babalık İznine Hafta Sonu Dahil mi?

Evet, babalık izni takvim günü üzerinden hesaplandığı için hafta sonu günleri (Cumartesi ve Pazar) izne dahildir.

Babalık İzninde SGK Primi Ödenir mi?

Evet, babalık izni süresince çalışanın SGK primleri ödenmeye devam eder. Bu süre, çalışılmış gibi değerlendirilir.

Babalık İzninde Yemek Parası Kesilir mi?

Bu durum, işyerinin uygulamasına bağlıdır. Eğer yemek parası çalışılan günlere göre ödeniyorsa, babalık izni süresince kesinti yapılabilir. Ancak bazı işyerleri, bu tür yan hakları izin süresince de ödemeye devam edebilir.

Evlat Edinme Durumunda Babalık İzni Kullanılabilir mi?

Evet, evlat edinme durumunda da babalık izni hakkı vardır. Özellikle 3 yaşından küçük bir çocuğu evlat edinen çalışanlar, çocuğun aileye teslim edildiği tarihten itibaren 8 hafta analık izni kullanabilirler.

Askeri Personel İçin Babalık İzni Kaç Gündür?

Askeri personel için babalık izni süresi, ilgili kurumun iç mevzuatına göre belirlenir. Genellikle, eşi doğum yapan askeri personellere 10 gün ücretli izin verilir. Ancak kesin süre, bağlı olunan kuvvet komutanlığının düzenlemelerine göre değişebilir.

657’de Babalık İzni Kaç Gün?

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’na göre, eşi doğum yapan memurlara 10 gün ücretli babalık izni verilir.

4/B Sözleşmeli Personel İçin Babalık İzni Kaç Gündür?

4/B statüsünde çalışan sözleşmeli personel için babalık izni süresi, genellikle 10 gün olarak uygulanır. Ancak bu süre, ilgili kurumun sözleşme hükümlerine göre değişiklik gösterebilir.

Sultan Dilara Bardi