SİGORTASIZ ÇALIŞTIRILMA ŞİKAYETİ VE CEZASI

Sigortasız çalıştırılma, cezası ağır olan büyük bir kabahattir. Sigortasız çalıştırma sonucu işçinin güvenlik, sağlık, gelecek, emeklilik gibi birçok hakkı çalınmaktadır. İşyerlerin sahipleri tam aksine bu durum sonucu zenginleşmektedir. Sigortasız çalışan işçiler bu durumu kabul etmemeli ve çalışırken SGK’ye, ALO 170’e şikayetçi olmalıdır. Sigortasız çalıştığı yerden ayrılan kimselerde haklarını almak için hem şikayet yoluna hem dava yoluna gitmelidir. Bu yolda açılacak dava hizmet tespit davasıdır. İşçi bu dava sonucu sigorta kaydı yapılır, primleri yatırılır hatta kıdem, ihbar, kötü niyet, iş güvencesi gibi birçok tazminat alabilmektedir.  Sigortasız çalışmış ya da çalıştırılan kimseler haklarını öğrenmek için İş hukuku alanında uzman bir avukattan yardım almalıdır.

SİGORTASIZ ÇALIŞTIRILMA NEDİR? NASIL ANLAŞILIR?

Sigortasız çalıştırılma sosyal güvenlik kapsamında sigortalı olarak çalışması gereken kişilerin Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirilmeden çalıştırılmasıdır. Sigortasız çalıştırılan kimsenin önemli hakları ihlal edilmektedir. Bunların başında anayasayla korunan güvenlik hakkı gelmektedir. Bu hak çalışanların geleceğe daha güvenlik bakması hastalık, malullük, ölüm gibi durumlarda karşı karşıya kaldığında güvence sağlanması amacını taşımaktadır. Ayrıca sigortalı çalışma tarafların vazgeçemediği bir haktır. Bu sebepledir ki işverenler çalışanlarının işe başladığı ilk günden itibaren sigortaya bildirim yapılmalı ve gerekli sigorta işlemlerinin yapılması zorunludur. Bu zorunluluk iki taraflıdır çalışanlarında sigortasız çalışma durumlarını kabul etme ya da eksik sigorta süresini kabul etme hakkı yoktur.  İşverenler, çalışanlarının prim belgelerini tam ve doğru olarak SGK’ye vermesi gerekmektedir.  Bu belgeler verilmediğinde sigortasız çalışan kişinin bildirimiyle veya SGK tarafından sigortasız çalıştırılma durumu ortaya çıkmaktadır.

Çalışan kişi bu bildirim yaptığı takdirde

Hizmet akdiyle çalışmaya başlayan her işçi SGK’ye ilgili işyerinde çalıştığına dair bildirim yapmalıdır. SGK’ye yapılacak bu bildirim işe başladığı günden itibaren en geç 1 ay içinde sigortalı bildirim belgesi ile yapılmalıdır.

SGK denetim çalışanları, işyeri tarafından da bildirim bildirilmediği ve yapılan bildirimler arasında fark olup olmadığını kontrol eder. İşyeri bildirimiyle, çalışanın bildirimi arasında fark varsa SGK taraflardan bilgi ister. SGK gerekli görürse işyerinde kontrol ve denetim yapar ve aradaki farkı düzeltir. Genelde bu durum işyerlerinin çalışanların gün sayısını eksik bildirmesinde ortaya çıkar.

Çalışan kişi kendisi için bildirim yapmazsa;

Sigortasız çalıştırılan işçide 5510 sayılı kanunun 8.maddesinin son fıkrası gereğine kendi bildirimini yapmadığı taktirde bu durumun aleyhine kullanılmayacağı yazmaktadır. Bunun sebebi çalışanın sosyal güvenlik haklarını bilmemesi ya da bir işte çalışmak adına bu haktan vazgeçmesidir.  İşverene açılacak bir davada da bu durum işçinin aleyhine delil olarak sunulamaz. Özellikle bu durumu kabullenen kişiler sigortasız çalıştırılma durumunu şikayet etmekten çekinmektedirler. Lakin bu durumda işçinin aleyhine herhangi bir cezalandırıcı müeyyide yoktur.

 Sosyal güvenli̇k kurumu tarafından tespit edilmesi

Sigortasız çalıştırılma durumu Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından da ortaya çıkarılabilir. Sosyal sigorta işlemler yönetmelik gereğince işveren en geç işçinin çalışmaya başladığı gün bildirim yapmalıdır. Bu bildirimi yapılmadığında ya da primlerde bir eksiklik olduğunda Sosyal güvenlik Kurumu Aylık prim ve hizmet belgelerinden sigortasız çalıştırılmayı ortaya çıkarabilir. İşyerlerinde 30 gün olarak çalışan işçiler için işyerleri daha az bedel ödemek adına eksik bildirdiği uygulamada sıklıkla görülmüştür. Bu durum sebebiyle SGK prim kaybına işçiyse sigortada hem kazanç hem gün kaybına uğramaktadır. İşveren işçinin 30 günden az çalıştığını beyan ediyorsa, bu durumu ispatlayan belgeler işverence SGK’ya verilmelidir. Aksi takdirde eksik primle çalıştırma durumu ortaya çıkmaktadır.

Sosyal güvenlik kurumu sigortasız çalıştırılmayı bankalardan alınan bilgi ve belgelerden de tespit edebilir. 5411 Sayılı Bankacılık Kanunu kapsamında kuruluşlar, SGK’nin belirlediği konularda, işlem yaptığı kişilerin sigortalılık bakımından tescil durumunu, SGK’nin elektronik altyapılarından yararlanarak veya manuel olarak kontrol etmek ve sigortasız olduğunu tespit ettiği kişileri SGK’ye bildirmekle yükümlüdür. Sigortasız çalıştırılma durumu bankaların yollayacağı bir bildirimle ortaya çıkabilmektedir.

Sosyal güvenlik kurumu kamu kurumlarından aldığı bilgi ve belgelerden sigortasız çalıştırılmayı tespit edebilir. Kamu kurumları SGK tarafından kişilerin sosyal güveliğinin sağlanması ile sınırlı her türlü bilgi ve belgeyi SGK’ye vermek zorundadır. SGK’nin istemi sonucu kamu kurum ve kuruluşlardan alınan belgelerden de sigortasız çalıştırılma ortaya çıkabilir.

Sigortasız çalıştırılma  yapılan denetimlerde de ortaya çıkmaktadır. Sosyal güvenlik kurumu denetim çalışanları işyerlerinde denetim esnasında veya işyerinin kayıt belgelerinin incelenmsiyle kayıt dışı istihdam edilen işçileri ortaya çıkabilmektedir.

Ayrıca kayıt dışı istihdam edilener Çalışma Sosyal Hizmetler Ve Aile Bakanlığının kurmuş olduğu alo 170 ihbar hattından şikayet edebilmektedir. Bu şikayet sonucu sosyal güvenlik il müdürlüğü şikayet edilen işyerine denetmen görevlendirmektedir.

Sosyal güvenlik kurumunca görevlendirilen memur işyerine habersiz bir şekilde gider.Kimliğini ibraz eder ve neden geldiğini belirtir. Görevli memur işyerinin tamamında denetim yapar ve tüm çalışanların kimliklerini toplar ve bunları SGK’ye bildirilmiş olan ‘’aylık prim ve hizmet belgesinde’’ bulunan sigortalılarla karşılaştırır. Bu belgede bulunmayan çalışanlar için işyeri durum tespit tutanağı tutulur. Bu duruma fiilen tespit adı verilir.

Çalışanlar işyerinde çalışırken ya da iş yerinden ayrıldıkdan sonra iş mahkemelerinde hizmetlerinin SGK’ya eksik ya da hiç bildirilmediğinin tespiti için dava açabilmektedir. Sigortalılar çalışma süresi boyunca alo 170 hattı veya yazılı bir dilekçeyle kuruma başvururken, iş akdinin sonlanmasından sonra hem şikâyet hem de dava yolu gidebilmektedir.

SİGORTASIZ İŞÇİ ÇALIŞTIRMASI CEZASI VE YASAL DAYANAĞI

Sigortasız işçi çalıştırması cezası 5510 sayılı kanunun Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası kanununda yer almaktadır. Bu para cezasının kesilmesinin sebebi sigorta yapılması İşverene yüklenmiş zorunluluktur. Aksi taktirde işveren lehine bir zenginleşme olur. İşçinin bu durumu kabul hakkı yoktur. Ancak işçi kabul etse dahi bu durum aleyhine delil olmaz. Sonuç olarak işçiye bir yaptırım yoktur. Sigortasız işçi çalıştırma cezası sadece işveren aleyhine uygulanmaktadır.  Sigortasız işçi çalıştıran işveren lehine uygulanacak idari para cezaları 5510 sayılı kanunun altıncı kısmında belirtilmiştir.

SİGORTASIZ ÇALIŞTIRILAN İŞÇİNİN HAKLARI NELERDİR?

Sigortasız çalıştırılan işçinin iş sözleşmesini haklı nedenle fesih hakkı vardır. Bu fesih sonrası kıdem tazminatına da hak kazanabilir. Ayrıca emeklilik için sigortanın yapılmaması da hak kaybına uğrayacaktır. Bu durum işçinin ileri ki yaşlarında bilhassa önem kazanacaktır. Çünkü emeklilik de bakılacak prim, gün sayısı hatta giriş tarihi gibi konular ülkemizde erken emeklilik için istenilen unsurlardır. Bu sebeple Sigortasız çalıştırılan işçinin, iş sözleşmesi devam ederken veya ayrıldıktan sonraki 5 yıl içinde hizmet tespit davası açmasında mutlak fayda vardır.

Sigortasız çalıştırılan işçi sigorta istemini işverene söylediği zaman işten çıkartılma durumu sıklıkla karşılaşılan bir olaydır. Bu durumu yaşayan sigortasız çalıştırılan işçinin işe iade hakkı vardır.  Sigortasız çalıştırılan işçinin bağlı olduğu işyerinde işçi sayısı 30 kişiden fazlaysa işe iade isteyebilir. İşçi gerekli şartların oluşmadığı durumunda işe dönmezse 4-8 ücret tutarında iş güvencesi tazminatına hak kazanır. İşçi işe geri iade olursa çalışmadığı dönem ki ücreti de işverenden almaktadır.

İşçi işe güvencesine sahip değilse;

Belirsiz süreli iş sözleşmesinin taraflarca ihbar öneli tanınmak suretiyle ya da ihbar tazminatı ödenerek her zaman feshi mümkün ise de bu hakkın da her hak gibi Medenî Kanunun 2. maddesi uyarınca dürüstlük ve objektif iyi niyet kurallarına uygun biçimde kullanılması gerekir. Aksi takdirde fesih hakkının kötüye kullanılmış olduğundan söz edilir. Sigortasız çalıştırılan işçinin çalıştığı işyerinde işçi sayısı 30 kişiden az ve sigortasız çalıştırılan işçi, sigorta istediği için işten çıkartılırsa bu durumda kötü niyet tazminatı gündeme gelecektir. Kötü niyet tazminatı ihbar süresinin 3 katı tutarında belirlenecek ücrettir.

SİGORTASIZ ÇALIŞTIRILAN İŞÇİNİN HAKLI FESİH HAKKI

Sigortasız çalıştırılan İşçi, sigorta bildiriminin yapılmaması veya primlerinin hiç yatırılmaması, eksik bildirilmesi durumunda haklı nedenle fesih hakkı vardır. Sigortasız çalıştırılan işçi haklı nedenle fesih hakkını iş sözleşmesinin bitiminden önce veya bildirim süresinden önce de kullanabilir. Sigortasız çalıştırılan işçi haklı nedenle fesih hakkını kullanırsa şartları oluşursa Kıdem Tazminatı ve ihbar tazminatı almaya da hak kazanmaktadır.

SİGORTASIZ ÇALIŞTIRILAN İŞÇİ HANGİ KURUMLARA ŞİKAYETTE BULUNABİLİR?

Sigortasız çalıştırılan işçi hem çalışırken hem ayrıldıktan sonra bu durumu şikâyet edebileceği çeşitli makamlar vardır.

1.     Alo 170 Kayıt Dışı İstihdam Hattı Şikayeti

ALO 170 aracılığıyla kayıt dışı istihdam şikayeti yapılabilir. Bu şikayet için arandığında denetim yapılabilmesi için sigortasız çalıştırılan işçiden,

• İşyerinin unvanı
• İşyerinin açık adresi
• Sigortasız çalıştırılan işçinin ad-soyad bilgileri mutlaka verilmelidir.

Bu bilgiler verildikten sonra bir başvuru oluşturulmakta ve başvuru takip numarası verilmektedir. 3 iş günü sonra tekrar 170’i arayarak başvuruyla ilgili bilgi alınabilir.

2.     Cimer Yoluyla Şikayet

Sigortasız çalıştırılan işçi CİMER aracılığıyla şikayet yapılabilmektedir. Bu şikayeti internet üzerinden yaparken dikkat edilecek unsurlar;

• Başvuru metin alanına müracaat konusunu
• Varsa elinizde sigortasız çalıştırılmayı tasdikleyen bilgi,belge,görüntü eklenmelidir.

3.     Sgk Ya Yazılı Şikayet Yolu

Sosyal güvenlik il müdürlüğüne gönderilmek üzere sosyal güvenlik merkezine sigortasız çalışma durumunu ve hangi tarihler arasında çalışıldığını ve çalışma durumunun tespitiyle geriye dönük sigorta yapılması talep edilmelidir. SGK’ye yapılacak şikayet dilekçelerinde bir avukattan yardım alınması önemlidir.

4.     Mahkeme Yoluyla Tazminat Talebi

Sigortasız çalıştırılan işçi hizmet tespit davası açmalı ve eksik prim ve günleri tescil etmelidir. İşçinin çalışma süreleri dikkate alınarak kıdem tazminatı, ihbar tazminatı  ve varsa iş güvencesine göre tazminat iş güvencesi yoksa kötü niyetli tazminat alınabilmektedir. İş mahkemesinde görülecek bu davalar için muhakkak bir avukat yardımı gerekmektedir.

5.     Mahkeme Yoluyla Eksik Ödenen Sigortaların Tamamlatılması Talebi

Sigortasız çalıştırılan kişiler eksik ödenen sigortaların düzeltilmesi için öncelikle kuruma başvuru yapmalıdır. Kurumdan gelen cevaba göre hizmet tespit davası açılması için mahkemeye başvurulması gerekebilir. Mahkeme sonucu eksik günler işveren tarafından ödenerek SGK’ye tamamlatılır. Ayrıca işveren geç yatırdığından dolayı gecikme primi cezası da ödemektedir.

SİGORTASIZ ÇALIŞTIRMANIN İŞVERENE VERİLEN CEZALARI NELERDİR?

Sigortasız çalıştırma sonucu işverene çeşitli cezalar verilmektedir. İşveren, çalışanın sigortasını hiç bildirmeyebilir bu durumda işe giriş bildirgesi bakımından ceza almaktadır. Diğer bir durum aylık prim ve hizmet belgeleriyle ilgidir. İşverenler çalışanların maaşını, çalıştığı günü ve primleri de bildirmek zorundadır. Bu durum eksik ya da tam çalışmayı da ortaya çıkartır. Bu sebeple APHB evrakıyla da ilgiliye cezalar verilmektedir.

İşe giriş bildirgesi bakımından;

İşveren, İşçinin işe başladığı günden itibaren 30 gün içinde sigortalı işe giriş bildirgesini kuruma bildirmekle yükümlüdür. Bu maddeye göre kurumca çıkartılan yönetmeliklerde belirlenen şekil ve usule uygun olmayan ya da internet ortamından göndermesi zorunlu olan sigorta bildirimi ve tescili yapmayan işyerlerinde her bir sigortalı için bir asgari ücret tutarında idari para cezası uygulanmaktadır.

Sigortalı işe giriş bildirgesi verilmediğinin, mahkeme kararından veya Kurumun denetim ve kontrolle görevli memurlarınca yapılan tespitlerden, diğer kamu idarelerinin denetimi sonucu  veya kamu kurum kuruşlarından alınan belgelerden anlaşılması halinde bildirgeyi vermekle yükümlü olanlar hakkında her bir sigortalı için asgari ücretin iki katı tutarında idari para cezası uygulanmaktadır.

Yukarıdaki belgelerin kuruma intikal tarihinden itibaren bir yıl içinde tekrar bildirge verilmediğinin anlaşılması halinde, bildirgeyi vermekle yükümlü olanlar hakkında bu defa her bir sigortalı için asgari ücretin beş katı tutarında idari para cezası uygulanır.

Aylık Prim ve Hizmet Belgeleri (APHB) bakımından;

Aylık prim ve hizmet belgelerini kurumca çıkartılmış yönetmeliklerde bulunan şekilde ve usulde vermeyenler ya da Kurumca internet, elektronik veya benzeri ortamda göndermekle zorunlu tutulduğu halde anılan ortamda göndermeyenler veya belirlenen süre içinde vermeyenlere her bir fiil için;

1) Belgenin asıl olması halinde aylık asgari ücretin iki katını geçmemek kaydıyla belgede kayıtlı sigortalı sayısı başına, aylık asgari ücretin beşte biri tutarında,

2) Belgenin ek olması halinde, aylık asgari ücretin iki katını geçmemek kaydıyla her bir ek belgede kayıtlı sigortalı sayısı başına, aylık asgari ücretin sekizde biri tutarında,

3) APHB’nin Kurumca re’sen düzenlenmesi durumunda, aylık asgari ücretin iki katını geçmemek kaydıyla her bir ek belgede kayıtlı sigortalı sayısı başına, aylık asgari ücretin yarısı tutarında,

4) APHB’nin mahkeme kararından veya Kurumun denetim ve kontrolle görevli memurlarınca yapılan tespitlerden ya da diğer kamu idarelerinin denetimi sonucu veya kamu kurum kuruşlarından alınan belgelerden anlaşılması halinde, belgenin asıl veya ek nitelikte olup olmadığı, işverence düzenlenip düzenlenmediği dikkate alınmaksızın, aylık asgari ücretin iki katı tutarında,

İdari para cezası uygulanır.

SİGORTASIZ ÇALIŞTIRILAN İŞÇİNİN KIDEM VE İHBAR TAZMİNATI HAKKI

Sigortasız çalıştırılan işçi en az 1 yıllık kayıt dışı çalışması olması halinde kıdem tazminatına hak kazanmaktadır. Bu durumda olan işçiler SGK,ALO 170,Cimer gibi çeşitli yollarla şikayet ederek ortaya çıkartabilir. İşçiler çeşitli şikayet yollarından sonuç alamazsa hizmet tespit davası açarak da çalışmalarını ispatlayabilir ve kıdem tazminatı alabilir.

İhbar tazminatı belirsiz süreli iş sözleşmelerinde fesih hakkını kullanan tarafın süre vermemesinden kaynaklıdır. İhbarın amacı yeni iş  ya da işçi bulmakla ilgilidir. Taraflardan biri haklı nedenle fesih etmezse diğer tarafa ihbar tazminatı ödemelidir. Sigortasız  çalışan biri haklı nedenle fesih edip bu ihbar tazminatını işverene ödemez. Ancak işveren sigortasız çalıştırdığı biriyi aşağıdaki süreleri vererek çıkartması gerekmektedir.

• 6 aydan az çalışmalar için 2 hafta
• 6 aydan 1.5 yıla kadar olan çalışmalar için 4 hafta
• 5 yıldan 3 yıla kadar olan çalışmalar için 6 hafta
• 3 yıldan fazla olan çalışmalar için için 8 hafta

Süre belirlenmiştir.

SİGORTASIZ ÇALIŞTIRILAN İŞÇİ İŞSİZLİK MAAŞI HAKKI

İşsizlik maaşı hak kazanmak için iş akdinin sonlanmasında işçiden kaynaklı bir sebep olmamalı ve son işyerinde 120 gün aktif çalışma ve son 3 yılda en az  600 gün prim ödemiş olmalıdır. Sigortasız çalıştırılan işçi, işten çıkartılırsa veya haklı bir sebep olan sigortasız çalıştırılma durumunu öne sürerek işten ayrılırsa işsizlik maaşı alabilmektedir. Ancak sigortasız çalışan işçi son işyerinde 120 gün aktif çalışma şartlarını ispatlamalıdır. Bu durumu gerekli yerlere şikayet veya hizmet tespit davası sonucu ispatlayabilir ve işsizlik maaşı alabilir.

ÖDENMEYEN SİGORTA PRİMLERİ İÇİN HİZMET TESPİT DAVASI

Sigorta primleri ödenmeyen işçi sigorta primleri bakımından haksız bir duruma düşmektedir. Bu durum kıdem tazminatı, işsizlik maaşı ve ihbar tazminatı bakımından önemlidir. Kayıtlarda eksik bulunan işçiler bu durumun işverenden kaynaklandığını ispatlamalıdır. Hizmet tespit davası 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve  Genel Sağlık Sigortası Kanunu 86. Maddesinin 9. fıkrasında düzenlenmiştir. İşçinin ödenmeyen sigorta primleri varsa hizmetlerinin geçtiği yılın sonundan başlayarak 5 yıl içinde iş mahkemesinde dava açarak  alacaklarını ispat etmelidir. Kurum’a bildirilmediği tespit edilenlerin tescil işlemleri Sosyal Güvenlik Kurumunca re-sen yapılır.

Hizmet tespit davasında zamanaşımına uğramayan durumlar;

• Müfettiş durum tespit tutanağıyla  çalışma tespit edilmişse,
• Sigortalının primleri Kurumca icra yoluyla tahsil edilmişse,
• Sigortalı durumunda iken memurluğa geçmiş olursa,
• İşe giriş bildirgesi Kuruma süresinde verilmiş; fakat bordrosu ve primi SGK’ya gönderilemmişse
• İşçilik hakları tazminatlarına (ihbar, kıdem tazminatı, ücret alacağı vs.) ilişkin aynı döneme ait kesin hüküm niteliğini taşıyan yargı kararları varsa,

hizmet tespit davaları zamanaşımına uğramaz.

SİGORTASIZ ÇALIŞTIRILAN İŞÇİ GEÇMİŞE DÖNÜK PRİM ÖDENMESİNİ TALEP EDEBİLİR Mİ?

Sigortasız çalıştırılan işçi SGK’ye başvurarak sigortasız çalıştığını ve primlerinin ödenmediğini bildirmelidir. Akabinde iş mahkemesinde hizmet tespit davası açmalı ve bu durumu ispatlamalır. Sigortasız çalıştırılan işçi mahkemeyi kazanıra re-sen ( kendiliğinden) bu durum düzeltilir. İşveren bu durumu düzeltmek isterse kanunda yazan cezaları ödeyerek işçinin hakkını verebilmektedir.

SİGORTASIZ ÇALIŞAN İŞÇİ İŞ KAZASI GEÇİRİRSE NE OLUR?

Sigortasız çalışan işçi iş kazası geçirmesi durumunda bu durumu mutlak suretle bildirmelidir. İş kazası sonucu hastanede işçi veya yakınları çalıştığı iş sebebiyle bu durumda olduğu beyan edilmeli ve  iş kazası tespiti tutanağına geçmelidir. Kişinin sigortasız olması bulunduğu durumun tahliline bir etkisi yoktur. Sigortasız çalışan işçi veya yakınları ellerindeki belgelerle SGK’ye 3 gün içinde mutlak suretle bildirmelidir.SGK’den olumsuz bir sonuç alındığında mutlak suretle İş mahkemesinde iş kazasının tespiti davası açılmalıdır. Bu durumun tespitiyle sigortasız çalışan işçi maddi-manevi tazminat davası açabilir. İşçi kaza tespiti olmadan da tazminat davası açabilir ancak mahkeme tespiti bekletici mesele yapacaktır. Sigortasız çalışan işçi iş kazası geçirirse alabileceği haklar;

• Maddi ve Manevi Tazminat
• Geçici İş Göremezlik Ödeneği ( İşçinin geçici çalışmamalarına verilir)
• Sürekli İş Göremezlik Geliri ( İş kazası sonucu meslek hastalığı veya başka bir hastalığa sahip olması ve bunun sonucunda meslekte kazanma gücünün en az  %10  azalma sonucu bağlanır)
• Maluliyet ve Malul Aylığı
• Sosyal Hak ve Güvenceler (Vefat eden işçinin ailesine bağlanacak olan ölüm geliri vb, cenaze ödeneği)

Sigortasız çalışırken iş kazası geçiren işçiler günümüzde işverenle anlaşarak bu duruma razı olmaktadırlar. İş kazası geçiren işçilerin hakları işverenden alınacak anlaşma tutarından çok daha fazladır. Bu sebeple İş Hukukunda uzman bir avukattan mutlak suretle yardım alınmalıdır. Ayrıca linke tıklayarak iş kazası tazminatı hakkında tüm bilgileri öğrenebilirsiniz.

SİGORTASIZ ÇALIŞMA DURUMUNDA MAHKEMEDE DELİLLER VE İSPAT

Sigortasız çalışma durumunda iş mahkemeleri kanunu gereğince hizmet akdine tabi çalışmaları nedeniyle zorunlu sigortalılık sürelerinin tespiti talepleri hariç olmak üzere, dava açılmadan önce Sosyal Güvenlik Kurumuna başvurulması zorunludur. Hizmet tespit davası açıldığında mahkeme tarafından SGK’ de ihbar edilir ve davalı tarafta yer alır. Sigortasız çalışma durumunda mahkemede sunulabilecek çeşitli deliller bulunmaktadır. Mahkemeye sunulacak deliller yazılı olabileceği gibi tanık beyanları da olması mümkündür. Mahkeme belgeleri incelerken tanıkları da dinlemektedir. Tanık beyanları çelişkili olmamalı ve işçi tarafından belirtilen dönemlerde çalışmış olması önemlidir. Ayrıca orda çalışmasa da komşu nitelikte olan davaya konu olan işyerini bilebilecek durumdaki işyerlerinin sahipleri ve çalışanları da tanık olarak dinlenmektedir. Mahkemeye sunulacak yazılı belgeler; defter kayıtları, ücret bordroları, gelir ve gider belgeleri, özlük dosyaları ve sözleşmelerdir. Sigortasız çalışan işçi kuruma şikayet sonucu veya re-sen SGK denetim elemanlarının yaptığı incelemeler sonucu oluşturduğu tutanaklar ve raporlar da önemli delillerdendir. Sigortasız işçi mutlaka bir avukattan yardım almalı ve önemli belge ve tanıkları mahkemeye sunmalıdır. Bunun sonucunda mahkeme karar verecektir.

SIKÇA SORULAN SORULAR

Sigortasız İşçi Çalıştırma Şikâyeti Nasıl Ve Nereye Yapılır?

Sigortasız işçi çalıştırma, Alo 170 kayıt dışı istihdam hattından,  Cimer yazılı şikayet, SGK’ya bildirim şeklinde yapılır. Sigortasız işçi çalıştırma şikayetinde sigortasız çalışan kişinin ad-soyad, çalıştığı yerin adresi ve  sigortasız çalıştırmaya  dayanak olan belgeler eklenmelidir.

Sigortası Yatırılmayan İşçi Ne Yapmalı?

Sigortası yatırılmayan işçi iş yerinde çalışmaya devam etmek istiyorsa kendi bu durumu bildirmeli ya da kurumdan işyerinde inceleme talep etmelidir.

Sigortasız İşçi Hakkını Nasıl Arar?

Sigortasız işçi sigorta bildirimi ve bildirim yapıldıysa ama günleri eksikse bunu derhal ilgili makamlara bildirmelidir. Bu şikayetleri yaparken de İş hukukunda uzman bir avukattan yardım almalıdır.

Sigortasız Çalışan İşçi Dava Açabilir Mi?

Sigortasız çalışan işçi İş Mahkemesinde Hizmet Tespit Davası açabilmektedir. Bu davaya sunulacak delil ve belgeler ve dava açma süresi çok önemlidir. İşçi dava açmadan önce bu bilgileri mutlak suretle öğrenmeli ve delil toplamalıdır.

Sigortasız Çalışan İşçi Tanıklık Yapabilir Mi?

Sigortasız çalışan işçi başka bir sigortasız çalışan işçi lehine tanıklık yapabilmesi için kendiside bu durumdan şikayetçi olmalı ve hukuki süreci başlatmalıdır. Aksi taktirde  işyeri kayıtlarında gözükmeyen ve orda çalıştığını iddia etmeyen bir işçi iş mahkemesinde dinlenmeyecektir

Sigortasız İşçi Tazminat Alır Mı?

Sigortasız işçi bu durumu bildirdiğinde işten çıkarılırsa tazminat alabilmektedir. İşçinin çalıştığı yerde 30 kişiden fazla kişi çalışıyorsa iş güvencesi tazminatı alabilmektedir. İşçinin çalıştığı yerde 30 kişiden az kişi çalışıyorsa kötü niyet tazminatı alabilmektedir.

Sigortasız Çalışma Nasıl İspat Edilir?

Sigortasız çalışma hem belge. Hem tanık deliliyle ispat edilmektedir. Sigortasız çalışan işçi bilgi ve belgeleri ve tanıkları mahkemeye bildirmeli ve sigortasız çalışmayı ispat etmelidir. Bunun sonucunda mahkeme gerekli işlemleri re-sen SGK’ye yaptırmaktadır.

Sigortasız Çalışan İşçi Ne Kadar Tazminat Alır ?

Sigortasız çalışan işçi haklı nedenle fesih ettiğinde kıdem tazminatı ve ihbar tazminatı alabilmektedir. Bu iki tazminatta çalışma süreleriyle değişmektedir. Ayrıca

Sigortasız çalışan işçi işten çıkartılırsa;

30 kişiden fazla işçinin olduğu yerlerde

İşçi işe iade davası açabilir ve işyeri tarafından bu kabul olmazsa 4-8 aylık ücret tutarında tazminat alabilir. İşyeri işe iadeyi samimi bir şekilde kabul ederse boşta geçen zamanın ücretini ödemelidir. Bu tazminata iş güvencesi tazminatı adı verilmektedir.

30 kişiden az işçinin olduğu yerlerde;

İşçi sigortasız işçiyi haksız ve kötü niyetli çıkarttığında ihbar süresinin 3 katı kadar tazminat ödemektedir.

Geriye Dönük Sigorta Girişi Yapılabilir Mi?

İşveren tarafından geriye dönük sigorta girişi yapılabilmesi için kanunda yazan idari para cezaları ödenmelidir bu sebeple işverenler bu duruma yanaşmamaktadır. İşçilerse haklılığını gerek şikayet gerek dava yoluyla ispat ettiğinde SGK re-sen bu durumu düzeltir ve işverene ceza kesmektedir.

Sigorta Yapmayan İşveren Ne Ceza Alır?

Sigorta yapmayan işverene bildirim yapmadığından dolayı idari para cezaları kesilmektedir.

Sigorta Girişi Yapılmayan İşçi Ne Yapmalı?

Sigorta girişi yapılmayan işçi bu durumu derhal SGK’ye bildirmelidir. SGK işyerinden isteyeceği belgelerle veya yerinde yapacağı denetimlerle bu durumu ortadan kaldırmaktadır.

Sigortasız Kapıcı Çalıstırma Cezasını Kim Öder?

Sigortasız kapıcı çalıştırma cezasından tüm kat malikleri sorumludur. Büyük sitelerde olan yönetim kurulu varsa onlarda bu durumdan sorumlu olmaktadır.

Deneme Süresinde Sigorta Yapılmak Zorunda Mı?

Deneme süresi 2 ay olabilmektedir. Toplu iş sözleşmeliyle bu durum 4 aya kadar çıkabilmektedir. İşçinin deneme süreside olsa sigorta yapılması bir zorunluluktur.

İşçinin Sigortası Ne Zaman Yapılır?

İşçinin sigortası işe başlamadan önce sigortalı işe giriş bildirgesi kuruma verilmelidir. İşveren en geç işe başladığı gün bildirmelidir. Sigortasız çalışan işçinin de bildirim yükümlülüğü vardır. Bu süre 30 gündür.

Sigortasız Çalıştırılan İşçi İş Mahkemesine Başvurabilir Mi?

Sigortasız çalıştırılan işçi sigorta yapılmadığından dolayı şikayetlerini yapmalı ve hizmet tespit davası için iş mahkemesine başvurmalıdır.

Sigortasız Çalıştırılan İşçi Geçmişe Dönük Sigorta Hakkını Talep Edebilir Mi?

Sigortasız çalıştırılan hizmet tespit davasıyla hizmetlerini tespit ettirdiğinde re-sen SGK sigorta kayıtlarını işlemektedir.

İşveren Sigortasız Çalıştırdığı İşçiye Geriye Dönük Prim Ödeyebilir Mi?

İşverenin sigortasız çalıştırdığı tespit edilirse geriye dönük primler tamamlattırılır.

Sigortasız Çalıştırılan İşçi Kıdem Tazminatı Alabilir Mi?

Sigortasız çalıştırılan işçi de kıdem tazminatına hak kazanmaktadır. Kıdem tazminatının koşulu en az 1 yıllık çalışmadır.

Sigortasız Çalıştırılan İşçi İhbar Tazminatı Alabilir Mi?

Sigortasız çalıştırılan işçi, haklı nedenle fesih ya da işveren tarafından çıkartılırsa çalışma gününe bağlı ihbar tazminatına hak kazanır.

Sigortasız Çalıştırılan İşçi İşsizlik Maaşı Alabilir Mi?

Sigortasız çalıştırılan işçinin işsizlik maaşı alabilmesi için sigortalı bir şekilde çalışmış sayılması gerekmektedir. Bunun içinde kuruma şikayette bulunmalı ve tescillendirmelidir. Bunun sonucunda işsizlik ödeneğinin genel şartlarını taşırsa işsizlik maaşı alabilmektedir.

Sigortasız Çalışan İşçi İşten Çıkarıldığında Dava Açabilir Mi?

Sigortasız çalışan işçi işten çıkarıldığında dava açabilir ve kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, iş güvencesi tazminatı gibi çeşitli haklarını da alabilmektedir.

Sigortasız Çalışan İşçi Haksız Fesih Nedeniyle Dava Açabilir Mi?

Sigortasız  çalıştırma işçi için bir haklı sebeptir. Ancak başka bir kusurdan dolayı haksız nedenle fesih etse dahi sigortasız çalıştığı dönemleri tescil edilmesi ve primlerinin yatırılmasını sağlamak için dava açabilmektedir.

Sigortasız Çalıştırılma Şikayeti Gizli Tutulur Mu?

Sigortasız çalıştırılma şikayetinde şikayetçinin ismi alınmaktadır. Ancak KVKK gereğince isimleriniz gizli tutulmaktadır.

Sgk Denetimleri Sırasında Sigortasız İşçi Çalıştırıldığı Tespit Edilirse Ne Olur?

Sigortasız çalıştırılma tespit edildiğinde işverene idari para cezaları yazılmaktadır. İşçinin de sigorta kayıtları düzeltilmektedir.

Sigortasız Çalışan Bir İşçinin Hastalanması Durumunda Ne Olur?

Sigortasız çalışan bir işçi hastalanması durumunda hastane kayıtlarıyla birlikte SGK’ye sigortasız çalıştığını ve hastalığının durumu sebebiyle çalışma imkanının olmadığını belirtmelidir.

Sigortasız Çalıştırılan İşçi İş Kazası Geçirirse Ne Olur?

Sigortasız çalıştırılan işçi, iş kazası geçirirse bu durumu hastanede belirtmelidir. Hastaneden alacağı raporla kuruma başvurmalı ve haklarını kazanmalıdır.

Sigortasız Çalışan İşçi İşe İade Davası Açabilir Mi?

Sigortasız çalışan işçi 30 kişiden fazla çalışanın olduğu yerde çalışıyorsa işe iade davası açma hakkına sahiptir. Ancak önce orda çalıştığının ispatı gerektiğinden işe iade davası bekletilecektir.

Sigortasız Çalıştırılan İşçinin Sigortalı Olduğu Nasıl Kanıtlanır?

Sigortasız çalıştırılan işçinin sigortalı olduğu işyerinden alınan belgelerle ve tanıkların beyanlarıyla kanıtlanmaktadır.

Sigortasız Çalışan İşçi Şahit Göstererek Hakkını İspat Edebilir Mi?

Sigortasız çalışan işçi, çalıştığı dönemde kendisiyle çalışan kimseleri, işyerinin komşularını şahit gösterebilir ve tanık delili olarak sunabilmektedir. Mahkeme dikkatlice incelemeleri yaptıktan sonra sigortasız çalışmayı ispatlayabilmektedir.

Stj Av. Mehmet Emin Kilci